विराटनगर विमानस्थलको धावनमार्गसँग जोडिएको घाँसबारीमा मंगलबार दिउँसो डढेलो लाग्दा तीन घन्टासम्म उडान–अवतरण ठप्प भयो । दिउँसो ४ बजेर ४० मिनेट जाँदा धावनमार्ग जोडिएको दक्षिणपट्टि घाँस भएको ठाउँमा डढेलो लागेको थियो ।
हावा चलिरहेका बेला सल्केको ज्वाला वारपार हुन बेर लागेन । विमानस्थल सुरक्षाकर्मी, सेना, सशस्त्र प्रहरी र तीन वटा दमकल समयमै पुगेका कारण ठूलो क्षति हुन पाएन तर पटक–पटक लाग्ने गरेको यस्तो डढेलो निम्त्याउने काम भने विमानस्थल स्वयम्ले गरिरहेको भेटिएको छ ।
‘समयमै सबै जनशक्ति नजुटेको भए आगोले पुरै गाउँ भ्याउँथ्यो,’ विमानस्थल सुरक्षा बिटका एक प्रहरीले सेतोपाटीलाई भने, ‘धावनमार्गको दक्षिणपट्टि आगो सल्केकाले कार्यालयतिर केही हुन पाएन ।’ विराटनगर एयरपोर्टमा डढेलो लागेको यो तेस्रोपटक थियो ।
विमानस्थलमा आगो विस्तार हुँदै गर्दा यति एयसलाइन्सको जहाज काठमाडौंबाट उडेको पाँच÷सात मिनेट भएको थियो । आगलागी भएको खबर टावरबाट तुरून्त जानकारी गराएर विमान काठमाडौं विमानस्थलमै फर्काइएको नागरिक उड्डयन विराटनगरका निर्देशक टेकराज पोखरेलले बताए ।
विमानस्थलमा आगो लाग्नुको कारण पत्ता नलागे पनि नजिकै रहेको बस्तीबाट ‘फटाइँ’ भएको आशंका प्रहरीले गरेको छ । बस्तीसँग विमानस्थलको कम्पाउन्ड जोडिएको छ । यो क्षेत्रमा यताको मान्छे उता नदेख्नेगरी लामो घाँस पालिएको छ ।
फलामको जालीले बारेको कम्पाउन्ड सुरक्षित नभएको विमानस्थल अधिकारी नै स्वीकार गर्छन् । नजिकै रहेको बस्तीबाट आगो सल्किन दिने माध्यम विमानस्थलभित्रको खर थियो । विमानस्थलमा झन्डै चार फिट लामो घाँस खर बन्नेगरी पालिएको थियो । ‘यही खरमा चुरोटको ठूटो कसैले फाल्दिएको हुनसक्छ,’ एक अधिकारीले भने, ‘विमानस्थलजस्तो संवेदनशील ठाउँमा एक मान्छे लामो हुनेगरी घाँस पाल्न दिनु नै चरम लापरवाही हो ।’
विमानस्थलमा घाँस काट्ने काम गरिरहेका व्यक्तिहरूका अनुसार आगलागी भएको स्थानमा घाँस पाकेर लामो खर बनेको थियो । सातायताको उच्च तापक्रमले गर्दा घाँस खङ्ग्रङ्ग भएको थियो । सातायता विराटनगरको तापक्रम ३५–३८ डिग्री छ ।
बनमारा र अन्य झार उतिकै लामा थिए । वर्षभरि पाल्दा घाँस पाकेर बनेको खर विमानस्थलबाट बिक्री हुने गरेको छ । विमानस्थलको एक सय १६ बिगाहा जमिनमध्ये १ सय विगामा खर उमे्रको छ । स्रोतका अनुसार विमानस्थलले उक्त खर बिक्रीबाट वर्षेनी ५ लाख रूपैयाँमा ठेक्का दिँदै आएको छ ।
‘लामो खर थियो, काट्नै बाँकी थियो, त्यहीँ आगो लागेछ,’ विमानस्थलमा घाँस काट्ने काम गरिरहेकी मीरा उरावले भनिन्, ‘यहाँ काटेको लामो खर बेच्ने गरिन्छ ।’ कर्मचारीका अनुसार विमानस्थलको घाँस काट्ने काम ठेकेदारमार्फत भइरहेको छ । ठेकेदारले खर हुनेगरी घाँस पाल्छन्, धावनमार्ग वारिपारि दुबैतिर । यहाँ घाँस काट्ने ठेकेदार भुटाइ यादव हुन् । उनलाई विमानस्थलको ‘रेखदेख’ गर्ने व्यक्तिको रूपमा राखिएको छ । विमानस्थलको घाँस काट्न ठेकेदार लगाउने नियम सरकारले धेरै वर्षपहिले हटाइदिएको थियो ।
निर्देशक पोखरेल, प्रहरी र विमानस्थल सुरक्षामा बसेको नेपाली सेना सबैले ‘हरियो घाँसमा आगो लागेको’ दाबी गरेका छन् । निर्देशक पोखरेलले भने, ‘घाँस काट्नका लागि मान्छे खटिराखेका छन्, आगो लागेको ठाउँमा हरियो घाँस थियो । यही घाँसमा आगो लागेको हो ।’
विमानस्थल सुरक्षार्थ बसेको नेपाली सेनाको अर्जुनवाण गणका सह–सेनानी गोपाल पौडेलले बताएअनुसार एक महिनापहिले आगो लाग्छ लाग्दैन भनी जाँच्न घाँसमा पेट्रोल छर्केर आगो बाल्दा घाँस बलेको थिएन । ‘चैत–वैशाखको सिजनमा आगलागी हुनसक्ने ठानेर घाँसमा पेट्रोल छर्केर आगो सल्काउँदा बलेको थिएन,’ उनले दाबी गरे, ‘आज यही हरियो घाँसमा आगो लाग्यो ।’ विमानस्थल निर्देशक पोखरेलले विमानस्थलमा खर हुन दिनेगरी घाँस पाल्न छुट दिएको आरोप अस्वीकार गरेका छन् ।
यसैबीच, मोरङ प्रशासनले आगलागी हुनुको कारण तुरुन्त पत्ता लगाउन विमानस्थललाई निर्देशन दिएको छ । सहायक प्रमुख जिल्ला अधिकारी प्रेमप्रसाद लुइँटेलले आगलागी हुनुको कारण र कमजोरी पत्ता लगाउन प्रहरी र विमानस्थल अधिकारीलाई निर्देशन दिएको बताए ।
तस्बिर क्याप्सन: विमानस्थलको धावनमार्ग दक्षिणपट्टि लागेको डढेलो निभाउँदै सुरक्षाकर्मी । तस्बिर : खिलानाथ ढकाल/सेतोपाटी
