बालबालिका आफैँ मिलेर विवाह गर्ने बढेपछि यहाँ बालविवाह अझै रोकिन सकेको छैन ।
मगर समुदायको बाहुल्यता रहेको कोलडाँडा गाविसमा अशिक्षा, सामाजिक परम्परा, सामाजिक सञ्जाल(फेसबुक)को प्रभाव, कानुनी ज्ञानको अभावमा यहाँका बालबालिकाले १६ वर्षको पढ्ने उमेरमा नै विवाह गरी हिँड्ने गरेका छन् ।
बालबालिका एकापसमा मिलेर भागी विवाह गरेपछि यहाँ मागी विवाह गर्ने चलन निकै कम हुन थालेको हो । बालबालिकाले सानै उमेरमा विवाह गर्ने भएकाले विवाहपछि उनीहरुले विद्यालय पढ्न समेत छाडेका छन् ।
कोलडाँडामा १६ वर्षको उमेर नपुग्दै विवाह गरी श्रीमान्को घरमा जानेको सङ्ख्या बढी रहेको स्थानीय बताउँछन् । स्कुल जाने बालबालिकाको हातमा नानीबाबुहरु खेलिरहेका हुन्छन् ।
नेपालको संविधानअनुसार २० वर्षभन्दा कम उमेरमा विवाह गर्नु कानुन विपरीतको विवाहको रुपमा लिइएको छ । तर, यहाँका बालबालिकाले स्कुल पढ्ने समयमा श्रीमान् श्रीमती बनेर १८/२० वर्षको उमेरमा आमा बाबु नै बन्छन् ।
कोलडाँडा–५ की स्थानीय बासिन्दा मीना गाहाले बालबालिका आफैं नै मिलेर विवाह गरी हिँड्ने गरेको बताउनुहुन्छ । बालबालिका आफैनै मिलेर विवाह गरेपछि आफन्तलाई समस्या हुने गरेको छ ।
घर परिवारको अनुमति बिना नै बालबालिकाको विवाह हुन्छ, अभिभावकले विवाह गरी आएका बालबालिकालाई तिमीहरु साना छौँ, भनेर सम्बन्धबिच्छेदका लागि प्रस्ताव नगर्दा बालविवाह बर्सेनि बढेको हो ।
मगर समुदायमा फुपुको छोराले मामाकी छोरी हकदारी हुने चलन अझै पनि रहेको छ । फुपुको छोराले मामाकी छोरीलाई तानेर विवाह गर्ने चलनका कारण पनि बालविवाह समाजमा रोकिन सकेको छैन ।
गाविस सचिव युवराज पाण्डेयले सानै उमेरमा विवाह दर्ता गराउन आउने समस्या रहेको बताउनुभयो । जनचेतनाको कमीका कारण बर्सेनि बालविवाह रोकिन नसक्दा बालबालिका एकापसमा विवाह गरी भागेर केही दिनपछि घरमा आउने गर्दछन् ।
पाल्पा जिल्लाको कचल कोलडाँडा, सत्यवती, बल्ढेगङ्ढी, जुठापौवा, वाकामलाङ, सहलकोट, मित्याल, भिरुवाँस, गोठादीलगायतका गाविसमा अझै पनि शिक्षित परिवारमा बालविवाह हुँदै आएका छन् । रासस
