सरकारले आर्थिक वर्षको अन्तिममा ८६ अर्ब आन्तरिक ऋण उठाउने भएको छ। राष्ट्र बैंकले १५ दिनभित्रमा ८६ अर्ब आन्तरिक ऋण उठाउनेगरी कार्यतालिका सार्वजनिक गरेको छ।
बैंकले ९१ दिने, १८२ दिने र ३६४ दिने ट्रेजरी बिलमार्फत ३६ अर्ब उठाउने भएको हो। त्यस्तै ६ देखि १४ वर्षे अवधिको विकास ऋणपत्रमार्फत ५० अर्ब उठाउन लागेको हो। सो सबै ऋणको व्याजदर बोलकबोलका माध्यमबाट निर्धारण हुने राष्ट्र बैंकले जनाएको छ।
बैंकहरुमा लगानीयोग्य रकमको अभाव भइरहेका बेला सरकारले आन्तरिक ऋण उठाउन लागेको हो। पहिलो त्रैमासदेखि नै राष्ट्र बैंकले आन्तरिक ऋण निश्कासनका लागि सरकारलाई प्रस्ताव गरे पनि अन्तिम त्रैमासमा मात्रै ऋण उठाउने निर्णय भएको हो।
राष्ट्र बैंकका कार्यकारी निर्देशक नरबहादुर थापाले अहिले उठाइने आन्तरिक ऋणले अन्तरबैंक व्याजदरमा दवाव पुग्ने जानकारी दिए। अहिले उठाइने ऋणको व्याज महँगो पर्न सक्ने उनले बताए।
‘निजी क्षेत्रले ठूलो ऋण रकम बैंकहरुमा प्रस्ताव गरिरहेका बेला आर्थिक वर्षको अन्तिममा उठाइने यो ऋणको व्याज केही महँगो हुन सक्छ’ थापाले सेतोपाटीसँग भने, ‘अर्कोतर्फ निजी क्षेत्रले चाहेअनुरुप ऋण नपाउने अवस्था आउन सक्छ।’
सरकारले समयमै पुँजीगत खर्च बढाउने र खर्चको निकासी गर्ने हो भने त्यसले राम्रो वातावरण समेत बन्ने उनको भनाई छ। ‘पुँजीगत खर्च धमाधम भयो भने त्यसबाट लगानीयोग्य रकमको सिर्जना हुन्छ, आन्तरिक ऋणले असर पर्दैन तर खर्चको वृद्धिदर यस्तै रहने हो भने असर पर्छ’ उनले भने।
बैंकहरुमा कर्जाको चाप बढेकाले सम्पूर्ण रुपमा आन्तरिक ऋण नउठ्न पनि सक्ने उनको भनाई छ। ‘कर्जाको उच्च माग भएका कारण हामीले आन्तरिक ऋणका लागि प्रस्ताव गरेअनुरुपको सबै रकम उठ्छ भन्ने निश्चितता छैन’ उनले भने।
सरकारले आन्तरिक ऋण उठाइरहँदा सरकारी ढुकुटीमा भने १ खर्ब ४० अर्ब थन्किएको छ। चार्टड एकाउन्टेन्ट अनलराज भट्टराई अहिले उठाइने ऋणले अन्तरबैंक व्याजदर बढ्ने बताउँछन्। ‘यस्तो दर ६ प्रतिशत नाघ्ने संभावना देखिन्छ’ उनले भने ‘व्याजदरबाहेक लगानीयोग्य रकमलाई त्यति असर नपर्ला।’
वैधानिक तरलता अनुपातका आधारमा सो रकम जुटाउन समस्या नहुने उनको भनाई छ।
आर्थिक वर्षको अन्तिममा आएर लिइन लागेको यो ऋणले बैंकहरुको नाफामा भने टेवा पुग्न सक्ने भट्टराईको विश्लेषण छ। ढुकुटीमा रहेको सबै पैसा खर्च गर्न नमिल्ने अवस्थाको पनि हुने भएकाले आन्तरिक ऋण उठाइएको हुन सक्ने उनले औंल्याए।
‘धरौटीवापत संकलन भएको कतिपय रकम खर्च गर्न नमिल्ने हुन्छ’ उनले भने ‘तसर्थ अहिले आन्तरिक ऋण उठाइनु असान्दर्भिक होइन।’
