बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरूले प्रवाह गरेको साना कर्जाको किस्ता असुलीमा पनि समस्या देखिन थालेको बैंकरहरूले बताएका छन्।
मंगलबार नेपाल बैंकर्स एसोसिएसनले आयोजना गरेको चालु आर्थिक वर्षको ६ महिना अवधिमा बैंकिङ क्षेत्रको अवस्था विषयक अन्तर्क्रियामा बैंकरहरूले यस्तो चिन्ता व्यक्त गरेका हुन्।
'सम्भवतः इतिहासमै पहिलो पटक वाणिज्य बैंक नोक्सानमा गएको अवस्था समेत देखिएको छ,' नेपाल बैंकर्स एसोसिएसनका अध्यक्ष तथा प्रमुख कार्यकारी अधिकृत सुनिल केसीले भने, 'अहिले साना तथा मझौला कर्जाहरूको समेत ऋण असुल नहुने अवस्था आएको छ।'
चालु आर्थिक वर्षको ६ महिनामा वित्तीय विवरण प्रकाशित गरेका वाणिज्य बैंकरूमध्ये कृषि विकास बैंक १२ करोड रूपैयाँ नोक्सानमा गएको छ। यस बैंकको खराब कर्जा समेत बढेर ४.८ प्रतिशत पुगेको छ।
केसीले संसारभर नै आर्थिक गतिविधिमा सुस्ति आएको कारण नेपालमा समेत त्यसका बाछिटा देखिन थालेको बताए। यही कारण वाणिज्य बैंकहरूको औसत खराब कर्जाको दर बढेपनि अन्य मुलुकहरूको तुलनामा भने कमै रहेको दाबी उनले गरे।
बैंकर संघका उपाध्यक्ष तथा माछापुच्छ्रे बैंकका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत सन्तोष कोइराला अहिले देखिएको खराब कर्जा व्यवस्थापन गर्न सकिने तहमै रहेको जानकारी दिए।
उनले भने, 'अहिले जग्गा, सहकारी लगायत अन्य व्यवसायमा देखिएको मन्दिको प्रणालीगत प्रभाव बैंकमा पनि नपर्ला भन्न सकिन्न तर अहिलेम्मको अवस्था हेर्दा यो समाधान गर्न सकिने स्तरमै रहेको हाम्रो मूल्यांकन छ।'
४२ खर्ब ७८ अर्ब रूपैयाँ कर्जा लगानी गरेका बैंकहरूको खराब कर्जा औसतमा २.२९ प्रतिशत पुगेको छ। अर्थात्, ९७ अर्ब ९६ करोड रूपैयाँ बराबरको कर्जाको सावाँ र किस्ता तीन महिनादेखि नउठेर खराब भएको हो।
यसपटक बैंकहरूको नाफालागयतका वित्तीय सूचकहरू समेत प्रभावित भएको छ।
वाणिज्य बैंकहरूको नाफा गत चर आर्थिक वर्षकोभन्दा कम देखिएको छ। आर्थिक वर्ष २०७५/७६ मा ३० अर्ब ८१ करोड नाफा रूपैयाँ कमाएका बैंकहरूको चालु आर्थिक वर्षको दोस्रो त्रैमासमा नाफा ३० अर्ब १९ करोड रूपैयाँमा सीमित भएको छ।
अघिल्लो आर्थिक वर्ष २०७८/७९ मा भने बैंकहरूको नाफा ३४ अर्ब २१ करोड रूपैयाँ रहेको थियो।
बैंकहरूले नाफा मात्र कमाएको आरोप लाग्ने गरेको भएपनि यस्तो नभएको बैंकरहरूको दाबी छ। 'विगत ६ महिनामा बैंकहरूको ब्याज आम्दानी ६८ प्रतिशतले बढ्दा ब्याज खर्च भने ८४ प्रतिशतले बढेको छ,' नेपाल बैंकर्स संघका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत अनिल शर्माले भने, 'बैंकहरूले गत वर्षसम्म औसत १४.३ प्रतिशतसम्म लाभांश दिइरहेका थिए यो वर्ष १०.७६ प्रतिशत बराबर मात्र दिन सफल भएका छन्।'
बैंकहरूको सेयरमा प्रतिफल (रिर्टन अन इक्विटि/आरओइ) समेत आर्थिक वर्ष २०६९/७० मा २४.४२ प्रतिशतसम्म रहेकोमा हाल ११.७३ प्रतिशतमा सीमित भएको छ।
बैंकरहरूले कर्जाको ब्याजदर सामान्य वृद्धि हुन सक्ने समेत औल्याए। अहिले बैंकहरूको आधार दरमा ०.६० प्रतिशतले वृद्धि भएकोले यसको समायोजन गर्दा कर्जामा पनि सामान्य प्रभाव पर्न सक्ने सम्भावना रहेको बताएका छन्।
तर, बैंकहरूसँग लागानी योग्य रकम पनि दुई खर्ब बराबर रहेकोले सबै कर्जाको ब्याजदर उही दरमा नबढ्न सक्ने संकेत समेत बैंकरहरूको छ। गत असोजसम्म औसत आधार दर १०.१८ प्रतिशत रहेकोमा हाल औसत १०.८ प्रतिशत हाराहारी छ।
बैंकहरूले आगामी वैशाखमा कर्जा र निक्षेपको ब्याज अन्तर ४.२ प्रतिशत कायम गर्नुपर्ने भएकोले पनि त्यसअनुसार व्यवस्थापन गर्दा ब्याजदर नबढ्ने हुन सक्ने बैंकरहरू बताउँछन्।
ब्याजदरको उतार चढावबाट सुरक्षित हुन ऋणीहरूले समेत स्थिर ब्याजदरलाई स्वीकार गर्नुपर्नेमा त्यसो नभइरहेको उनीहरूको भनाइ छ।
