बजारमा विभिन्न नयाँ ब्राण्डका बियर प्रवेश गर्ने क्रम जारी छ। आन्तरिक राजश्व कार्यालयको तथ्याङक हेर्ने हो भने नेपालमा बियरको बजार भने सुस्ताइरहेको छ।
गत वर्षको तुलनामा यो आर्थिक वर्षको पहिलो ५ महिनामा बियरबाट उठ्ने राजश्वमा ५ प्रतिशतले गिरावट आएको छ।
यस्तो अवस्थामा केही समय अघि मात्र यति ब्रुअरीले आफ्नो नयाँ उत्पादन ‘अर्ना एट’ बजारमा ल्याएको छ।
नेपालमा बियरको बजार, समस्या र यसमा समाधानका विषयमा सेतोपाटीका सुधिर भण्डारीलेयति ब्रुअरीका महाप्रबन्धक अरुण केसीसगँ गरेको कुराकानीको सम्पादीत अंश
अहिले बियरको बजार कस्तो छ?
वास्तवमा पछिल्लो ५ वर्ष देखिको इतिहास हेर्ने हो भने बियरको बजार 'फर्टायल' भएर गइरहेको थियो। तर यो वर्ष वियरको उद्योग खस्कदो छ। यो वर्ष १०/१५ प्रतिशत डाउन हुने सम्भावना छ।
यो समस्या किन आइरहेको छ ?
यो धेरै कुराको ‘चेन इफेक्ट’ हो। विकास निमार्णको काम भइरहेको छैन। पैसा खर्च गर्नु हुदैन भन्ने मानसिकता बढ्दै गइरहेको छ। पैसा जति बैंकमा थन्किएका छन्। अहिले बियर मात्र होइन सिमेन्ट, रड लगायत धेरै उद्योग खस्कदो छ। यो समस्या हटाउन पहिले पैसालाई चलायमान बनाउनु पर्छ। विकास निमार्णको काम मात्र अघि बढ्यो भने यी सबै समस्या हट्छन्।
नीतिगत कुराले बियर उद्योगलाई केही समस्या छ ?
नीतिगत कुराले पनि हामी विस्तारै ट्र्यापमा पर्दै गइरहेका छौ। हरेक वर्ष भन्सारदर नियन्त्रण गर्ने बहानामा नयाँ–नयाँ नियम थपिन्छ। यसले गर्दा उत्पादन गर्न सहजता ल्याउन धेरै गाह्रो छ। अघिल्लो वर्ष एउटा सिस्टममा काम गरिएको थियो भने अर्को वर्ष त्यो सिस्टममा अर्को सिस्टक थपिन्छ।
हामी नेपालीहरु हरेक कुरामा त्यत्ति अभ्यस्त छैनौ। निती बनाउने पक्ष पनि स्पस्ट नभएको अनुभुति भइरहेको छ र हामी कार्यन्वयन गर्नेलाई झनै समस्या परेको छ। हरेका वर्ष नीति परिवर्तन भएर उत्पादनमा धेरै समस्या परिरहेको छ। नयाँ नीति ल्याउदा सम्बन्धीत पक्षसगँ बसेर छलफल गरेर अगाडि बढ्यो भने यस्ता समस्या आउदैँन।
यो क्षेत्रमा लगानी त बढ्दो क्रममा छ नि ?
सरकारले धेरै वर्षपछि ४ ओटा उद्योगलाई क्षमता बढाउन अनुमति दिएको हो। अनुमति पाउने वित्तिकै उत्पादन बढाएका छैनौँ। हामीले भविष्यलाई हेरेर अनुमति लिएका हौ।
नयाँ–नयाँ बियर बजारमा आइरहेका छन्, तपाईँहरुलेपनि ‘अर्ना एट’ बियर ल्याउनु भयो नि ?
हामीले कुनै पनि ब्राण्ड लन्च गर्नको लागि मात्र ल्याएका होइनौ। ‘अर्ना एट’ र अरु ब्राण्डमा फरक छ। हामीले २ वर्ष देखि अनुसन्धान गरेर ‘अर्ना एट’ बिल्कुलै फरक ग्राहकको चाहाना अनुसार बजारमा ल्याएका हौँ।
अहिले सम्म नेपाल सरकारले ८ प्रतिशत अल्कोहल भएको बियर मात्र उत्पादन गर्ने अनुमति दिएको छ। कुनैपनि ब्रुअरीले ८ प्रतिशत अल्कोहल भएको बियर उत्पादन गर्ने हिम्मत गरेको थिएन। किन भने ८ प्रतिशत अल्कोहल भएको बियरमा गुणस्तर र स्वाद मेनटेन गर्न सहज कुरा होइन। तर हाम्रो टिमको २ वर्षको अथक प्रयास पछि बजारमा पाइने प्रिमियम बियर भन्दा पनि स्मुथ टेस्ट बनाएर बजारमा ल्याउन सफल भयौँ। यसमा अल्कोहलको गन्ध छैन, ह्याङ हुदैँन, मूल्य रिजनेवल छ।
‘अर्ना एट’ ३ सय ३० मिलिलिटरमा पनि ल्याउनुको कारण चाहिँ?
खासमा हामीले हाइजेन मेनटेन गर्न सानो बोतल ल्याएका हौँ। मत भन्छु बियर किन ग्लासमा खाने। सिधै ३ सय ३० मिलिलिटरको बोतलमा खानुहोस। यो बोतलत घरमा राखेको भाडा भन्दा सफा राखेका छौँ। समाउन सजिलो छ,बोतलमै खान झनै रमाइलो हुन्छ। हामीले अर्न एट २ ओटा प्याकेजिङमा बजारमा ल्याएका छौ। पुल अप क्याप सहितको ३ सय ३० मिलिलिटर र ६ सय ५० मिलीलिटर। हामीले ३ सय ३० मिलिलिटरको १ सय ४० रुपैयाँ र ६ सय ५० मिलीलिटरको २ सय ७५ रुपैयाँ निर्धारण गरेका छौ।
यसका लक्षित कस्टमर को हुन् ?
सरकारले अल्कोहल उपभोग गर्न दिएका उमेर समुहका सबै अर्ना एटका कस्टमर हुन्। किनभने बियर इन्डष्ट्रि ७२ प्रतिशत स्ट्रोङ र २८ प्रतिशत प्रिमियममा छ। हिजोको दिनमा बियर खाने मान्छे र अल्कोहल खाने मान्छे फरक थिए। अहिले सिनारियो फरक बन्दै छ।
कुनै नयाँ ब्राण्ड बजार प्रवेश गर्न कत्तिको गाह्रो रहेछ ?
यसमा २ ओटा कुरा छ। पहिलो त सरकारी तवरबाट नै कठिन छ। एउटा कुनै अल्कोहल ब्राण्ड उत्पादन गर्न लागियो भने सरकारी प्रक्रिया पुरा गर्न २ वर्षको समय लाग्छ। त्यस्तै मार्केटमा प्रतिष्पर्धा गर्न १० ओटा ब्रुअरी छन्।
सबै आ–आफ्नो रेसमा छन्। एकले अर्काको खुट्टा तान्ने प्रवृति छ। यहाँ केही ब्रुअरीहरुले मेरो मात्र बियर बेचदिनुस भनेर अनैतिक ढंगले पैसा दिएर अरुको ब्राण्ड ब्लक गरेर बसेका छन्। यो कुरा बियर उद्योगको सबैभन्दा अस्वस्थ्य प्रतिष्पर्धा हो।
स्किम फाल्ने, प्रतिष्पर्धा गर्ने आफ्नो ठाँउमा छ तर यहा त छिर्नै नपाउने अवरोध सिर्जना गरिएको छ। यसलाई सरकारले तत्काल रोक्नु जरुरी छ।
बियरको लागि कच्चा पदार्थ कहाबाट ल्याउनु हुन्छ ?
यसको आफ्नै रेसेपी हुन्छ, त्यसकारण केही प्रतिशत नेपालकै प्रयोग हुन्छ र केही बाहिरबाट ल्याउनु पर्ने बाध्यता छ। नेपालमा जौ को मास प्रोडक्सन छैन। किटनाशक औसधी प्रयोग नगरिएको जौ खेती भयो हामी यहीको कच्चा पदार्थ प्रयोग गर्न सक्छौ।
नेपालीहरुले कस्तो बियर मन पराउने रहेछन्?
बियरमा अल्कोहलको मात्रा पनि चाहिन्छ भन्ने कुरा इन्टष्ट्रिको ग्रोथले पनि देखाउँछ। ७२ प्रतिशत इन्डष्ट्री स्ट्रोङमा गइसक्यो भनेपछि ग्राहकहरुको रोजाई भनेको स्मुथ र स्ट्रोङ हो। ग्राहकको त्यो आवश्यकता अर्ना एटले पुरा गर्छ।
