लकडाउनको अवधिमा अत्यावश्यक उद्योग कुल क्षमताको करिब ४९ प्रतिशत क्षमतामा चलेको देखिएको छ।
उद्योग, वाणिज्य तथा आपुर्ति मन्त्रालयले लकडाउनको समयमा अत्यावश्यक उद्योग सञ्चालनको अवस्था सम्बन्धमा गरेको अध्ययन प्रतिवेदनले यस्तो देखाएको हो।
‘देशभरिका १० औद्योगिक क्षेत्रमा भएका उद्योग औसत ७५–८० प्रतिशत क्षमतामा चल्ने गरेकोमा कोभिड–१९ विषम परिस्थितिमा यी १५० उद्योग औसत ४९ प्रतिशत क्षमतामा चलिरहेका छन्,’ अध्ययन प्रतिवेदनमा भनिएको छ।
यो क्षमता अनुपात गत चैत ३० गते करिब ५० प्रतिशत रहेको थियो।
उक्त १० औद्योगिक क्षेत्रहरुमा रहेका उद्योगहरुमा लकडाउनभन्दा पूर्व ५ हजार १ सय ९० जना श्रमिक कार्यरत रहेकोमा हाल १ हजार ६ सय २ जना श्रमिकले काम गरिरहेका छन्।
प्रमुख औद्योगिक करिडोरहरू (मोरङ्ग–सुनसरी, बारा–पर्सा, भैरहवा र नेपालगन्ज) मा खाद्यान्न सम्बन्धी उद्योगहरू(चामल, चिउरा, दाल, पिठो, तेल) ५० प्रतिशत क्षमतामा चलेका छन्। जसले ५ महिनाको माग धान्न सकिन्छ।
खाद्य उद्योग(बिस्कुट, चिया उद्योग, औषधि उद्योग, चाउचाउ, स्न्याक नुडल्स) ५० प्रतिशत क्षमतामा चलेका छन्
अध्ययन प्रतिवेदनअनुसार इँटा २०, पशुपंक्षीको दाना उद्योग ४०, डेरी उद्योग ४०, खानेपानी ७० प्रतिशत, एलपिजी ग्यास र अक्सिजन प्लान्ट उद्योग भने पूर्ण क्षमतामा संचालनमा छन्।
स्कटमा कच्चा पदार्थ कम हुँदै आएकोले केही स्थानमा औषधि, खाद्यान्न लगायतका उद्योगहरुलाई समस्या परेको अध्ययनले देखाएको छ।
आप्रबासी श्रमिकहरु घर गएकाले कामदारको अभाव बढ्दै गएको छ। भारत, चीन वा अन्य मुलुकबाट आयात गरिनु पर्ने दाना, दाल लगायत उद्योगका कच्चा पदार्थ कोलकाताबाट नेपालतर्फ आउनमा समस्या छ।
धेरै उद्योगलाई आवश्यक केमिकल चीन र भारतबाट आउनमा समस्या भएको छ। प्याकेजिङ्ग उद्योग नचलेकाले औषधि, तेल र खाद्य उद्योगहरुलाई समस्या भएको प्रतिवेदनले औंल्याएको छ।
मासुजन्य, आँटा, दाल, इँटा जस्ता कतिपय वस्तुको माग घटेकोले त्यस्ता उद्योगबाट उत्पादन घटेको छ। गहुँ, दाल, दूध जस्ता कृषिजन्य उद्योगको लागि अहिले तयारी अवस्थामा रहेका त्यस्ता कच्चा पदार्थ संकलन गर्न संकलनकर्ताहरु कृषकसमक्ष पुग्न नसकेको देखिन्छ।
साधन संचालन र ढुवानी कार्यमा जिल्लापिच्छे अलग अलग मापदण्ड अपनाईएकोले ढुवानीमा समस्या उत्पन्न भएको छ। उद्योगीहरुलाई ‘क्यास फ्लो’ को समस्या भएको छ।
चिया उद्योगमा चियापत्ती ढुवानीमा समस्या देखिएको छ।
औद्योगिक क्षेत्र | उद्योग संख्या | औषत सञ्चालन क्षमता(प्रतिशतमा) |
धरान | ९ | ५० |
गजेन्द्र नारायण सिंह | २ | ७० |
हेटौंडा | २२ | ४३ |
बुटवल | ३ | ६० |
नेपालगञ्ज | १० | ६१ |
वीरेन्द्रनगर | ९ | ५५ |
पाटन | २९ | ३३ |
पोखरा | ३४ | २१ |
बलाजु | २७ | ७३ |
भक्तपुर | ५ | ४५ |
कुल | १५० | ४९.३० |
स्रोतः उद्योग, वाणिज्य तथा आपुर्ति मन्त्रालय
