पूर्वअर्थमन्त्रीहरुले देशको हितका लागि बजेट बनाउन अर्थमन्त्री युवराज खतिवडालाई सुझाव दिएका छन्। व्यवस्थापिका संसदको अर्थ समितिको बैठकमा बोल्दै पूर्वअर्थमन्त्रीहरू बाबुराम भट्टराई, सुरेन्द्र पाण्डे र ज्ञानेन्द्रबहादुर कार्कीले राजनीतिक लोकप्रियताको पछि नदौडन सुझाव दिए।
आगामी वर्षका बजेटका सन्दर्भमा अर्थ समितिले गरेको राय सुझाव संकलनमाथिको छलफल कार्यक्रममा बोल्दै उनीहरूले लोकप्रियताभन्दा स्रोत सधानले धान्ने गरी थितिभित्रै रहेर बजेट विनियोजन गर्न खतिवडाको ध्यानाकर्षण गराएका हुन्।
सरकारले ल्याएको नीति तथा कार्यक्रम आर्थिकभन्दा पनि राजनीतिक तरबारबाट मात्र आएको र यसले लोकप्रिय बजेटको संकेत दिएको भन्दै पूर्वप्रधानमन्त्रीसमेत रहेका बाबुराम भट्टराईले अर्थमन्त्रीलाई यसबारेमा सचेत हुन आग्रह गरे।
‘हामीले स्रोत र सधानको सीमा बुझ्नुपर्छ, अर्थमन्त्रीलाई यस्तो बेला दबाब पनि आउँछ तर त्यो दबाब थेग्ने आँट अर्थमन्त्रीले गर्नुपर्छ देशको हितका लागि भएपनि यत्ति आँट गर्नै पर्छ,’ भट्टराईले भने,‘तयारीबिनाका आयोजना, पूरा नहुने आयोजनको चाङ यसै पनि अहिले धेरै छन् यस्तोमा हामीले अब पनि थप्न थाल्यौं भने झन समस्यामा पर्ने खतरा बढेर जान्छ।’
पूर्वअर्थमन्त्री तथा सत्तारुढ दल नेकपाका सांसद सुरेन्द्र पाण्डेले आगामी बजेटले कार्यान्वयको सुनिश्चता गर्नु पर्ने बताए। यसका लागि सरकारले नीतिगत परिवर्तनको आवश्यकता टड्कारो भएको र यसमा बजेटबाट सम्बोधन हुनु पर्ने उनको धारणा थियो।
आजसम्म जथाभाबी बजेट बाँड्ने सबैलाई चित्त बुझाउने तर कतै पनि केही नहुने परम्परा रहेको भन्दै पाण्डेले यो अव्यवस्था र अराजकता अन्त्य गर्न अर्थमन्त्रीले आँट गर्नु पर्ने उनको सुझाव थियो।
सार्वजनिक खरिददेखि आयोजना प्रमुखको पदास्थापनसम्मका कुरामा नीतिगत ग्यारेन्टी हुनु पर्ने उनको भनाइ छ।
‘हामीले देशका विभिन्न ठाउँमा गएर सुझाव लिँदा पाएको अनुभव के हो भने खरिद कानुन झन्झटिलो र असान्दर्भिक भइसकेको छ। अहिलेको सूचना प्रविधिको युगमा पनि टेन्डरको समय ३५ दिन छ। यस्तोमा १ अर्बको ठेक्का लगाउँदा पनि त्यही १ करोडको लगाउँदा पनि त्यही छ यस्तो पाराले छिटो छरितो कामको ग्यारेन्टी कसरी हुन्छ?,’ पाण्डेले भने,‘त्यस्तै आयोजना प्रमुखको सरुवा छिटो हुन्छ, विदामा बसेपछि काम रोकिन्छ एउटा कर्मचारी विदा बस्दा अर्बौंको आयोजनाको काम रोकिने यही देशमा छ।’
पूर्वअर्थमन्त्री तथा कांग्रेस सांसद ज्ञानेन्द्रबहादुर कार्कीले सरकारले स्रोत साधानको सीमिततामा बुझेर अर्थतन्त्रलाई गतिशील बनाउने गरी बजेट ल्याउनु पर्ने बताए। ठूला र प्रभावशालीहरूका लागि मात्र योजना पार्ने र प्राथमिकता बिर्सेर बजेट विनियोजन गर्ने कुप्रथा तोड्नु पर्ने उनको सुझाव छ।
‘अर्थमन्त्रलाई तीव्र गतिमा अघि बढाउन सरकारले प्राथमिकता तोकेर र त्यहीअनुसार बजेट विनियोजन गर्नु पर्ने हुन्छ नत्र ठूला नेताको लोकप्रियताको पछि लाग्ने हो भने अर्थतन्त्र समस्यामा पर्न सक्छ। यसमा अर्थमन्त्रीले ध्यान दिनुहुन्छ होला’ कार्कीले भने।
सांसदहरूको उठाएका प्रश्न र जिज्ञासाको जवाफ दिंदै अर्थमन्त्री खतिवडाले स्रोत साधानले भ्याउनेसम्म लोकप्रिय बजेट ल्याइने बताए। सरकारल त्यहीअनुसारको तयारी गरिरहेको उनको भनाइ थियो।
सार्वजनिक खरिद ऐन संशोधनको प्रक्रिया अघि बढिसकेको र ठूला पूर्वाधार आयोजनाका लागि पनि छुट्टै कानून संसदमा विचाराधीन रहेको उनले जानकारी गराए।
