भारतकी पूर्वविदेश मन्त्री सुष्मा स्वराजको मंगलबार राति हृदयघातका कारण निधन भयो।
बुधबार उनको राष्ट्रिय सम्मानका साथ अन्त्येष्टी गरियो। स्वराजलाई छोरी बन्सुरी स्वराज र श्रीमान् स्वराज कौशलले अन्तिम संस्कार गरे। दुबै जनाले स्यालुट गर्दै सुष्मालाई भावुक विदाइ गरे।
कानुन पढ्दै गर्दा सुष्मा र स्वराजको भेट भएको थियो। उनीहरू फरक-फरक राजनीतिक पृष्ठभूमिबाट आएका थिए। सुष्मा भाजपाको आरएसएसबाट आएकी थिइन् भने स्वराज समाजवादी विचारधारा राख्थे।
४७ वर्षअघि उनीहरूले विवाह गरेका थिए। विवाहपछि सुष्माले आफ्ना श्रीमानको पहिलो नामलाई थर बनाएकी थिइन्। सुष्माले राजनीतिलाई निरन्तरता दिइन्, स्वराज वकालतमा लागे। सर्वोच्च अदालतका वकिल बनेका उनी मिजोरमका गभर्नर पनि भएका थिए। सन् १९९८ र २००४ मा उनी सांसद चुनिएका थिए।
सुष्मा र स्वराज को प्रेम कहिलेकाहीँ ट्वीटरमा पनि देखिन्थ्यो।
सुष्मा विदेश मन्त्री सन् २०१६ हुँदा स्वराज जिस्किएर ट्वीट गर्थे। मन्त्री सुष्माले किन उनलाई पछ्याउँदिनन् भन्ने प्रश्नमा स्वराजले लेखेका थिए- मैले उनलाई ४५ वर्षदेखि पछ्याइरहेको छु। अब त केही पनि परिवर्तन गर्न सक्दिनँ।
सुष्माले केही महिनाअघिको लोकसभा चुनाव नलड्ने घोषणा गरेपछि ठट्यौली ट्वीट गरेका थिए।
यो म्याराथुन सन् १९७७ देखि जारी थियो त्यो भनेको ४१ वर्ष हो। त्यसक्रममा तिमीले ११ वटा प्रत्यक्ष निर्वाचन लड्यौ। सन् १९९१ र २००४ बाहेक १९७७ यता भएका सबै चुनाव,’ उनले लेखेका थिए,‘ म पनि विगत ४७ वर्षदेखि तिम्रा पछि दौडिरहेको छु। म अब १९ वर्षको रहिनँ। असिनपसिन पनि भइसकेको छु।’
हृदयाघातका कारण 'अल इन्डिया इन्सिच्युट अफ मेडिकल साइन्सेस', दिल्लीमा भर्ना भएकी स्वराजको मंगलबार निधन भएको थियो।
६७ वर्षीया स्वराज इन्दिरा गान्धीपछि भारतकी पहिलो महिला विदेशमन्त्री थिइन्।
स्वराज लामो समयदेखि बिरामी थिइन्। सन् २०१६ मा उनको मृगौला प्रत्यारोपण गरिएको थियो। बिरामी भएकै कारण उनी सन् २०१९ को लोकसभा चुनावमा उठिनन्।
उनी सन् २०१४ मा विदेशमन्त्री भएकी थिइन्। भारतीय जनता पार्टीको सरकारका पालामा उनी दिल्लीकै पहिलो मुख्यमन्त्री समेत भएकी थिइन्।
स्वराज प्रखर र प्रभावशाली वक्ताका रूपमा पहिचान बनाउन सफल नेता हुन्। चालिस वर्षको राजनीतिक यात्रामा उनले ११ वटा चुनाव लडिन्। उनी तीन पटक विधानसभामा विजयी भएकी थिइन् भने सात पटक सांसद।
स्वराजको जन्म सन् १९५३ फेब्रुअरीमा अम्बाला छावनीमा भएको थियो। उनका बुबा हरदेव शर्मा राष्ट्रिय स्वयंसेवक संघका सदस्य थिए। स्वराजले एसडी कलेजबाट राजनीति शास्त्रमा स्नातक र पन्जाब विश्वविद्यालय, चंडीगढबाट कानूनको डिग्री लिएकी थिइन्।
उनले आफ्नो राजनीतिक यात्रा अखिल भारतीय विद्यार्थी परिषदबाट सुरू गरेकी थिइन्। पढाइ सकेपछि उनी जयप्रकाश नारायणको आन्दोलनमा सक्रिय रूपमा सहभागी भएकी थिइन्। पछि उनी राजनीतिमा जोडिइन्।
हरियाणाबाट चुनाव जितेकी उनी २५ वर्षकै उमेरमा राज्यमन्त्री भएकी थिइन्।
उनले निधन हुनु केही घन्टाअघि मात्र ट्विट गरेर प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीलाई जम्मु र कश्मिर सम्बन्धी गरेको फैसलाका निम्ति बधाइ दिएकी थिइन्।
