गृह मन्त्रालयले रोल्पाको कारागारमा सुन्दर हरिजनले झुण्डिएर आत्महत्या गरेको जस्ता घटना हुन नदिन सुधारका उपाय अवलम्बन गरिने बताएको छ।
शनिबार मन्त्रालयका प्रवक्ता तथा सहसचिव फणिन्द्रमणि पोखरेलले विज्ञप्ति जारी गर्दै यस्ता घटना नदोहोर्याउन सुधारका उपाय अवलम्बन गरिने बताएका हुन्।
जेठ ४ गते बेलुकी साढे ६ बजे हरिजन कारागार कार्यालय रोल्पाको शौचालयमा झुन्डिएको अवस्थामा मृत फेला परेका थिए।
यस घटनाबारे अनुसन्धान गर्न विभागका निर्देशक झरेन्द्रप्रसाद चापागाईंको संयोजकत्वमा पाँच सदस्यीय छानबिन समिति गठन गरेको छ। समितिलाई घटनाबारे अध्ययन गरी दस दिनभित्र प्रतिवेदन बुझाउन भनिएको थियो।
‘उक्त समितिको प्रतिवेदन प्राप्त भएपश्चात घटनाको सत्यतथ्य उजागर हुने नै छ,’ विज्ञप्तिमा भनिएको छ,‘साथै भविष्यमा यस्ता घटना हुन नदिन सुधारका उपाय अवलम्बन गरिने व्यहोरा समेत सम्बन्धित सबैको जानकारीका लागि अनुरोध छ।’
बाँके नेपालगन्ज उपमहानगरपालिका-२ दैलेखी बंगलाका २० वर्षीय सुन्दर हरिजनको शव दस दिनदेखि अस्पतलामै छ।
सुन्दरको शव नेपालगन्जस्थित मेडिकल कलेजमा राखिएको छ।
कारागारको रेकर्डमा नेपालगञ्जका सुन्दर हरिजन सुर्खेत जिल्लाको बराहताल गाउँपालिका-१ का २७ वर्षीय विजयविक्रम शाहको नामबाट कैद भुक्तान गरिरहेको खुलेको थियो।
सुर्खेतका विजयविक्रम शाहलाई आपराधिक लाभ मुद्दामा जिल्ला अदालतले पाँच वर्ष कैद र ५० हजार जरिवाना तोकेको थियो।
त्यस्तै सुन्दर हरिजन (चमार) लाई दुइटा मुद्दा थिए। एउटा ‘चोरी’ र अर्को ‘नकदजनी’ (मोबाइललगायत सामग्री चोरी) मुद्दामा दोषी ठहर गरेर उनलाई सजाय तोकिएको थियो।
जिल्ला कारागार बाँकेका जेलर रामकुमार सोनकरका अनुसार बाँके जिल्ला अदालतले सुन्दरलाई पहिलो मुद्दामा १ वर्ष कैद र १० हजार जरिवाना तोकेको थियो।
त्यस्तै अर्को मुद्दामा ३ महिना कैद र ५० हजार जरिवानाको तोकेको थियो। त्यही फैसलाकै आधारमा सुन्दर २०७६ भदौ १६ गते पक्राउपछि कारागार चलान भएका थिए। सुन्दरले जरिवाना तिरेका थिएनन्।
जसले गर्दा उनी २०७७ असोज २३ गते जेलमुक्त हुनुपर्दथ्यो। सुन्दर जेलमुक्त नहुँदै अर्को मुद्दा जोडियो। २०७५ माघ महिनाको आदेशले २०७७ असोज २३ गतेदेखि नै लागु हुने गरी थप ३ महिना कैद र ५० हजार जरिवाना हुने भयो।
जरिवाना बुझाएको भए सुन्दर २०७७ पुस २३ गते जेलमुक्त हुने थिए। उनले जरिवाना बुझाउन सकेनन्। जरिवाना नबुझाउँदा पनि सुन्दर २०७८ असार १० गते जेलमुक्त हुन्थे।
सुन्दर र शाहको स्थानान्तरण २०७७ मंसिर ८ गते नै रोल्पा कारागारमा भइसकेको थियो।
नेपालगन्जका जेलर सोनकरका अनुसार त्यसैले यो घटना उनी आउनुभन्दा पहिलेकै हो। सोनकर २०७७ पुस ७ गते मात्रै सरूवा भएर बाँके पुगेका थिए।
त्यसको महिना दिनअघि नेपालगन्ज कारागारमा देवेन्द्र श्रेष्ठ जेलर थिए। उनी बढुवा भएर अहिले उपसचिव भएका छन्। अहिलेका जेलर सोनकरका अनुसार कागजातका आधारमा उतिखेर ४ जना कैदी बन्दीले रोल्पा जिल्ला कारागारमा सरूवाको लागि माग पत्र पेश गरेका थिए।
तीमध्ये विजयविक्रम शाह र सुन्दर हरिजन (चमार)को मात्रै २०७७ मंसिर ८ गते रोल्पा कारागारमा स्थानान्तरण भएको थियो। विभागबाट सरूवा पत्र असोजमा आएको भए पनि मंसिरमा मात्रै उनीहरूलाई रोल्पा पठाइएको थियो।
कारागार व्यवस्था विभागबाट रोल्पा कारागारमा ठाउँ अभाव भएको पत्रका आधारमा दुई जनाको मात्रै सरूवा भएको देखिन आएको जेलर सोनकरले जानकारी दिए। त्यसैले तत्कालीन जेलर श्रेष्ठकै पालामा शाह र हरिजनको सरूवा भएको स्पष्ट हुन्छ।
त्यसपछि रोल्पा कारागार प्रशासनको ठूलो कमजोरी वा मिलेमतो स्पष्ट हुन्छ। जतिखेर रोल्पाको जेलर कमला घिमिरे थिइन्। उनी सुब्बा तहकी कर्मचारी हुन्।
सुन्दरको नाममा विजयलाई जेलमुक्त गर्ने काम उनकै पालामा भएको हो। घिमिरेको अहिले सरूवा भइसकेको छ।
यो पनि: रोल्पा कारागारमा मृत भेटिएका सुन्दरको शव दस दिनदेखि अस्पतालमै
रोल्पा कारागारमा एक कैदीको आत्महत्याले ल्याएको हलचल
