बुधबार बिहान १० बजे काठमाडौंको चन्द्रागिरी नगरपालिका-७ महादेवस्थान थानकोट पुग्दा कक्षाकोठामा विद्यार्थी पढिरहेका थिए। प्रभात माविले दिनमा दुई सिफ्टमा विद्यार्थी पढाइरहेको छ। आज कक्षा २ का विद्यार्थीले बिहान १० देखि १२ बजेसम्म पाँच विषय पढे।
बिहानी सिफ्टमा आइतबार कक्षा ५, सोमबार कक्षा ४, मंगलबार कक्षा ३, बुधबार कक्षा २ र बिहीबार कक्षा १ का विद्यार्थी भौतिक रूपमा नै विद्यालय आएर पढ्छन्।
दिउँसोको सिफ्टमा आइतबार कक्षा १०, सोमबार ९, मंगलबार ८, बुधबार ७, बिहीबार ६ को पढाइ हुँदै आएको छ। विद्यार्थी सातामा एक दिन विद्यालय पुगेर पढ्न थालेको असोज १ गतेदेखि हो।
यो विद्यालयमा ८ सय ५० जना विद्यार्थी छन्। लकडाउनका कारण विद्यार्थी उपत्यकाबाहिर गएकोले केही विद्यार्थी विद्यालय आएका छैनन्। उनीहरूको पढाइ छुटेको छ।
कोरोनाभाइरस महामारीका कारण शिक्षा मन्त्रालय र जिल्ला प्रशासन कार्यालयले विद्यालय नखोल्नू भनेका छन्। तर चन्द्रागिरी नगरपालिकाले निर्णय गरेर नगरभित्रका विद्यालय खुलाएको हो।
कक्षा २ मा पढाउँदै आएकी शिक्षिका मञ्जु खनालका अनुसार स्वास्थ्य सुरक्षाका सम्पूर्ण मापदण्ड अपनाएर विद्यार्थी पठनपाठन सुरू गरिएको हो।
विद्यालय मूल गेटमा नै विद्यार्थीको ज्वरो नापेर हातमा सेनिटाइजर लगाउन दिइने उनले बताइन्।
‘विद्यार्थीले अनिवार्य रूपमा मास्क लगाउनुपर्छ। सेनिटाइजर लगाउनुपर्छ,’ उनले भनिन्, ‘कक्षाकोठा प्रवेश गर्नुअघि विद्यार्थीले साबुनपानीले हात धुनुपर्छ।’
कक्षाकोठामा पनि एउटा बेन्चमा एक जना मात्रै विद्यार्थी राखिएको छ। विद्यालय प्रवेश गर्दा र बाहिर निस्कँदा पनि सामाजिक दूरीअनुसार लाइनमा विद्यार्थीहरू आउने जाने गर्छन्।
अर्की शिक्षिका शारदा ढकालले अभिभावकलाई फोन गरेर छोराछोरी विद्यालय पढाउन आग्रह गरेको जानकारी दिइन्।
‘केही विद्यार्थीको घरघर पुगेरै विद्यार्थी विद्यालय पढाउन अनुरोध गर्यौं। अभिभावकहरू विद्यालय आएर यहाँ कत्तिको सुरक्षा अपनाइएको छ हेरेर गएपछि छोराछोरी पढ्न पढाउनुभयो,’ उनले भनिन्।
कक्षाकोठाभित्र सेनिटाइजरले निर्मलीकरण गर्न नगरपालिकाले सेनिटाइजरको व्यवस्थापन गरिदिए अझै सुरक्षित हुने उनले बताइन्।
यो विद्यालयले मंसिर अन्तिममा परीक्षा लिने तयारी गरिरहेको छ।
‘वस्तुगत प्रश्नपत्र मात्रै राखेर परीक्षा गर्ने तयारी छ,’ उनले भनिन्, ‘संश्लेषण पाठ्यवस्तुअनुसार शैक्षिकसत्र खेर नजाने गरी पठनपाठन गरेका छौं।’
एकै कक्षाका विद्यार्थीलाई बाँडेर दुईभन्दा बढी कक्षामा राखेर पठनपाठन व्यवस्थापन मिलाइएको हो।
अनलाइनबाट पठनपाठन गर्ने सम्भावना नदेखेपछि बाध्य भएर विद्यार्थीलाई विद्यालयमै उपस्थित गराइएको प्रधानाध्यापक गोविन्दप्रसाद रूपाखेतीले जानकारी दिए।
यस विद्यालयका जम्मा २ प्रतिशत विद्यार्थीमा मात्रै इन्टरनेट, स्मार्ट फोन, कम्प्युटर रहेको पाइएपछि अनलाइनबाट पठनपाठन नगरिएको हो।
‘यो पनि वैकल्पिक विधिबाटै पठनपाठन गरिएको हो। रेगुलर कक्षा होइन,’ उनले भने, ‘सातामा एक दिन विद्यार्थी पढ्न विद्यालय आउनुपर्छ। एक साताका लागि पढ्ने पाठ र गृहकार्य दिन्छौं।’
मास्क घरमै बिर्सेर आएका विद्यार्थीलाई विद्यालयले नि:शुल्क मास्कसमेत दिने गरेको उनले बताए। स्वास्थ्य सुरक्षाका सबै मापदण्ड प्रयोग गरेको उनले जानकारी दिए।
‘अनलाइनबाट पढाउने हो भने सरकारले सहयोग गर्नुपर्छ। मुखले मात्रै भनेर हुँदैन,’ उनले भने, ‘अनलाइनबाट पढाइ सम्भव नदेखेरै बाध्य भएर विद्यार्थीलाई विद्यालय बोलाएर पढाएको हो।’
आर्थिक अवस्था कमजोर भएका विद्यार्थी विद्यालयमा पढ्ने भएकोले इन्टरनेट जडानदेखि कम्प्युटर खरिदमा अभिभावकलाई जोडबल गर्न नसकिने उनको भनाइ छ।
अहिले विद्यालय उपस्थित हुन नसकेका विद्यार्थीलाई वैकल्पिक विधिबाट सिकाइ निरन्तरता दिन रेडियो, टेलिभिजनमा आउने शैक्षिक कक्षाहरू लिन अनुरोध गरेको प्रअ रूपाखेतीले बताए।
‘शिक्षकहरूले १५/२० मिनेटमा पठनपाठन गर्ने हो। दिनमा पाँच/छ विषय पढाइ हुने गरेको छ,’ उनले भने। बिदा हुँदा खेलेर हिँड्ने बालबालिका पठनपाठन भएपछि विद्यालय आउने र गृहकार्य गर्ने भएकोले अभिभावक पनि खुसी छन्।