गर्भ बसेको ५ महिनामा अल्ट्रा साउण्ड गर्दा बच्चामा कुनै खराबी छ कि छैन भनेर हेर्ने गरिन्छ। यो राष्ट्रिय मापदण्डमा पर्छ र अनिवार्य पनि छ।
तीन महिनामा अल्ट्रासाउण्ड गर्दा पनि धेरै कुरा थाहा हुन्छ। त्यो बेला बच्चा ३ देखि ५ सेन्टिमिटरसम्मको हुन्छ।
तीन महिनाको अल्ट्रासाउण्डमा मस्तिस्कमा देखिने समस्या पत्ता लगाउन सकिन्छ। त्यस्तै पेटमा हर्निया हुने मुखमा खुँडे हुनेजस्ता समस्या थाहा पाउन सकिन्छ। यसका लागि उच्चस्तरीय प्रविधि भएको अल्ट्रासाउण्ड मेसिन चाहिन्छ।
पाँच महिनामा गरिने अल्ट्रासाउण्डमा भने धेरै कुरा पत्ता लाग्छ।
यो बेलामा अनुहार, फोक्सो अस्वभाविक जस्ता समस्या पत्ता लगाउन सकिन्छ।
कतिपय गम्भीर प्रकृतिको समस्या देखियो भने समस्याको आधारमा चिकित्सकले गर्भको बच्चा राख्ने-नराख्ने सुझाव दिन्छन्।
गर्भ रहने बेलामा आमाको स्वास्थ्य अवस्थाले पनि बच्चामा समस्या देखिन्छ।
जस्तै, आमालाई गर्भवती अवस्थामा रूबेला भए कान र आँखाको समस्या हुनसक्छ। जसबाट बच्चा सुस्त मनस्थिति पनि हुनसक्छ। वातावरणीय प्रभाव र वंशाणुगत समस्याले पनि यस्तो समस्या हुनसक्छ।
आमा र बुवामा कुनै समस्या हुनसक्ने खतरा थियो भने त्यो बच्चामासमेत पर्नसक्छ। तर पेटमा रहेको बच्चामा समस्या देखिनुको कारण ६० प्रतिशत भन्दा माथि थाहा नहुनसक्छ।
कुनै बच्चा फाल्ने अवस्था आएमा पछिल्लो गर्भमा त्यो सम्भावना छ कि छैन भनेर हामी पत्ता लगाउने कोशिस गर्छौ।
धुम्रपान गर्ने महिलाका बच्चाको विकास चाडो नहुने र चाडै गर्भवती हुने सम्भावना रहन्छ।
कुनै पनि गर्भवतीलाई ‘टर्मिनेट’ गर भनेर भन्न मिल्दैन। त्यो उनीहरूको अधिकार हो। अहिले ‘डाउन सिन्ड्रोम’ छ कि छैन भनेर स्क्रीनिङ अनिवार्य जस्तै भएको छ। कुनै महिलाले डाउन सिन्ड्रोम भए पनि बच्चा जन्माउँछौं भन्छन्।
तर कोही महिलाले बच्चा र आमा दुवैलाई गाह्रो हुन्छ अरू समस्या हुने सम्भावना हुन्छ भनेर गर्भलाई निरन्तरता दिँदैनन्।
हामीले सबै सम्भावनाबारे काउन्सिलिङ गर्छौ तर निर्णय अभिभावकलेनै गर्ने हो।
बच्चा जन्माउने योजना छ भने पुरानो समस्या नियन्त्रण गरेर योजना बनाएको राम्रो हुन्छ। त्यसैले ‘प्री- प्रिगनेन्सी प्लान’ जरूरी छ। त्यस्तो भएमा बच्चालाई असर गर्ने औषधिको सट्टा वैकल्पिक औषधि खान सुझाव दिन्छौं। गर्भवती हुने योजना बनाउनुभन्दा तीन महिना अगाडिदेखि फोलिक एसिड पनि खानु राम्रो हुन्छ।
प्रिगनेन्सीको योजना बनाउनुभन्दा पहिलानै यस्तो तयारी गरे गर्भमा रहेको बच्चामा देखिने ८० प्रतिशत समस्या समाधान हुन्छ।
गर्भमा रहेको बच्चामा देखिने समस्या कसरी पत्ता लगाउन सकिन्छ र यसको समाधान कसरी गर्ने भन्ने विषयमा हामीले काठमाडौं मेडिकल कलेज (केएमसी) मा कार्यरत फिटल मेडिसिन स्पेसलिष्ट डा. रोजिना मानन्धरसँग भिडिओ कुराकानी गरेका छौं। हेर्नुहोस्..
