दसैं सकिएलगत्तै कुखुराको मासुको भाउ घटेको छ। दसैंभरि प्रतिकिलो ३ सय रूपैयाँ बढीमा बिक्री भएको कुखुराको मासु सोमबार प्रतिकिलो २० रूपैयाँ घटेर २ सय ८० पुगेको छ।
उपभोक्ताका लागि यो खबर सुखद् भए पनि एकैपटक मूल्य घट्दा कुखुरापालक भने मारमा परेको बताउँछन्। अहिले प्रतिकिलो मासुको मूल्यमा ३० देखि ४० रूपैयाँ घाटा खाएर कुखुरा बेचेको कुखुरा पालक हेम चन्द्र शाहले बताए।
उनको बालाजु, काभ्रेस्थलीमा कुखुरा फार्म छ। करिब १३ वर्षदेखि उनी कुखुरा व्यवसाय गर्दै आएका छन्।
‘मैले कुखुरा व्यवसाय गरेको १३ वर्ष पूरा भयो। कुखुरा पालेरै बुढो भइयो, अब सकिएला जस्तो छैन,’ उनले सेतोपाटीसँग भने, ‘कुखुराको मूल्य घट्ने र दानाको बढ्नाले यो व्यवसायमा टिक्न गाह्रो भएको छ।’
दसैंपछि काठमाडौंमा मान्छेको चाप कम भएकाले पनि कुखुराको मासु उपभोग कम भएको र मूल्य घटेको उनी बताउँछन्।
‘कुखुरा धेरै खपत हुने ठाउँ नै काठमाडौं हो। दसैंमा मान्छे घर गएका हुन्छन्। धेरै तिहार मानेर फर्किने हुनाले पनि कुखराको मासु कम खपत भएको छ,’ उनले भने।
अहिले चल्लाको मूल्यमा बोइलर कुखुरा बेच्नु परेको उनले गुनासो गरे।
दसैं सकिएलगत्तै मात्र कुखुराको मासुको मूल्य घट्ने होइन। अन्य समयमा पनि उचित मूल्य पाउन नसकेकाले यसको व्यवस्थापनमा ध्यान दिइनुपर्ने उनले बताए।
‘कुखुरा उत्पादन हुनु राम्रो हो। तर यसको उपयोग क्षेत्र बढाइएन भने कुखुरा व्यवसायबाट किसान पलायन हुँदै जाने सम्भावाना देखिन्छ,’ उनले भने।
उनका अनुसार सरकारले विदेशमा निर्यात गर्न सक्ने वातावरण मिलाउन सके यसबाट धेरै फाइदा लिन सकिन्छ। किसानहरू आफैं मिलेर कोल्डस्टोर निमार्ण गर्न सके माग बढ्दा बजार व्यवस्थापनमा सहयोग पुग्ने उनले बताए।
कुखुराको मापदण्ड अनुसार बोइलर कुखुरा ३५ देखि ३६ दिन भित्रमा बेच्नुपर्छ। तर दसैंका बेला कुखुरा धेरै स्टक रहने भएकाले घाटा खाएर बेच्नु परेको उनले बताए। तराईबाट भित्रिने कुखुराले गर्दा पनि काठमाडौंमा उत्पादित कुखुराले मूल्य पाउन नसकेको उनको गुनासो छ।
‘खुला सीमाना र तराईमा उत्पादित कुखुरा सस्तो पर्ने हुनाले यहाँकाले उचित मूल्य पाउन सकेको छैन,’ उनले भने।
दसैंका बेला स्कुल(कलेज लगायत होटल बन्द हुनाले पनि कुखुरा मासु खपत कम भई मूल्य घटेको राष्ट्रिय कुखुरा व्यवसायी संघका अध्यक्ष जंगबहादुर बिसीले बताए।
‘कुखुराको मासुको बढी खपत हुने भनेको होटल, क्यान्टिनमा नै हो। यो समयमा सबै बन्द हुँदा उपयोग हुन सकेको छैन,’ उनले भने, ‘दसैं बेला मासु खाएर मान्छे वाक्क भएका हुन्छन्। यतिखेर मान्छे मासुमा भन्दा पनि सागसब्जीमा बढी केन्द्रित हुन्छन्।’
कुखुराको मासुको मूल्य घटे पनि खसी–बोकाको मासुको मूल्य घटेको छैन। दसैंका बेला मान्छेले कुखुराको मासु भन्दा खसीबोका र राँगाको मासु धेरै खाने गर्छन्। त्यो बेलामा कुखुरा स्टक रहने भएकाले दसैं सकिएलगत्तै कुखुराको मासुको मूल्य घटेको मासु व्यवसायी रमेश खड्गीले बताए।
‘दसैंमा राँगा र खसी बढी बिक्री भयो। कुखुरा स्टक रहेकाले मूल्य घटेको हो,’ उनले भने।
