‘दुई वटै दाउरेसँग बञ्चरो थियो। एउटाको बञ्चरो तेजिलो (धारयुक्त) र अर्कोको बञ्चरो भुत्ते थियो। तेजिलो बञ्चरो भएको दाउरेले एक घन्टा काम गरेर बाँकी समय आराम गरे पनि बेलुका उसैले धेरै दाउरा लगेर घर जान्थ्यो, तर, भुत्ते बञ्चरो भएको दाउरेले दिनभरि नबिसाइ काम गर्दा पनि बेलुका उसैका दाउरा कम हुन्थे। एउटा दाउरेसँग बञ्चरो तेजिलो बनाउने (धार लगाउने) सीप थियो, तर अर्कोसँग त्यो सीप थिएन। आज ठीक त्यस्तै भएको छ नेपाली कांग्रेसको अवस्था,’ तुलसीपुरस्थित राप्ती बबई क्याम्पसमा अध्ययनरत रोल्पा जिल्लाका नेता सुशील वली मंगलबार तुलसीपुरमा भएको कांग्रेसको जागरणमा यही किस्सा सुनाए।
नेपाली कांग्रेस जीर्ण अवस्थामा पुगेको तथा भुत्ते अवस्थामा पुगेको बञ्चरो बनेको भन्दै उनले चिन्ता व्यक्त गर्दै सो किस्सा सुनाएका हुन्। वलीले जनजागरण अभियानबाट कांग्रेसलाई तेजिलो र धारिलो बनाउन कार्यकर्ताभन्दा नेतामा जागरण आवश्यक रहेको तर्क गरे।
टोल–टोल र गाँउ–गाउँबाट कांग्रेसलाई मजबुत बनाउन आवश्यक रहेको भए पनि त्यो हुन नसकेको तथा जागरणले जनता जागृत गर्न नसकेको वलीको भनाइ थियो। हुन पनि राष्ट्रिय जागरण अभियानले आमसर्वसाधारण त के, आफ्नै भातृ संगठनहरूमा समेत जागृति ल्याउन सकेको देखिएको छैन।
तुलसीपुरकी देवा बस्नेतले ३६४ दिन कांग्रेस हुने र मतदानका दिन घात गर्ने नेताहरूलाई कारवाही नहुँदासम्म कांग्रेसलाई सुधार्न गाह्रो हुने धारणा राखिन्।
‘कांग्रेसले हार्नुको मुख्य कारण गुटगत राजनीति र घातप्रतिघात हो। कांग्रेसमा अनुशासन क्षयीकरण हुँदै गएको छ । जसले जे गरे पनि कांग्रेसमा छुटजस्तै छ,’ बस्नेतले भनिन्।
‘नेपाल तरुणदल खै, नेविसंघ खै, नेपाल महिला संघ खै, दलित संघ खै,’ महिला भूमा चन्दले यो सोध्दै गर्दा कार्यक्रममा उपस्थिति नेताहरूले मुखामुख गर्दै थिए।
जिल्लामा जारी अभियानमा उनीहरूको उपस्थिति नगन्य संख्यामा नै देखिँदै आएको छ।
मंगलबार तुलसीपुर उपमहानगरपालिकाको केन्द्र भागमै भएको कार्यक्रममा कूल उपस्थिति संख्या जम्मा ८० पनि पुगेको थिएन।
कांग्रेसका नेताहरू निर्वाचनको समयमामात्रै गाउँमा आउने गरेको र त्यसभन्दा अघिपछि कार्यकर्तालाई भेट्न नजानु जस्ता कमजोरीले गर्दा पार्टी र जनताबीचको संवाद टुट्दा कांग्रेसको जग कमजोर बनेको पूर्वशिक्षक शंकर प्रसाद आचार्यले बताए।
‘अहिले पनि कांग्रेसको विचारले हारेको छैन,’ आचार्यले भने, ‘कांग्रेसकै लोकतान्त्रिक पद्धति अनुसार कम्युनिस्ट सत्तामा पुगेका छन्। कमजोरी सच्चाउन सके भोलि फेरि कांग्रेस अगाडि आउँछ।’
गुटगट राजनीतिका कारण स्पष्ट नीति र वैचारिक क्षमताबिनाको कमजोर नेतृत्वपंक्ति चुनावमा उठेका कारण पार्टीले पराजय भोग्नु परेको चित्रा गिरीले बताइन्।
अर्का विद्यार्थी नेता प्रकाश डाँगीले पार्टी नेताहरूकै कारण गुट-उपगुटले थिङथलो भएको तर्क गर्दै जागरण अभियान कार्यकर्ताभन्दा पहिला नेतालाई बढी आवश्यक रहेको मत राखे।
‘तल्लो तहका गाउँ घरका कार्यकर्ता छलकपट र गुटगत राजनीतिभन्दा टाढै रहेको हुँदा पहिला कार्यकर्ताभन्दा नेताहरूलाई जागरण आवश्यक छ,’ उनले भने।
त्यस्तै शान्ता पाण्डेले पार्टीमा कामको मूल्याङकन हुन छोडेको तथा राम्रा भन्दा हाम्रालाई काखी च्याप्ने प्रवृतिले गर्दा पार्टी कमजोर बनेको बताइन्।
‘टिकट माग्न जाँदा कति वर्षको भइस् भनेर सोधियो, कति लगानी गर्न सक्छन् भनेर प्रश्न सोधियो,’ सुशिला सुवेदीले भनिन् ‘त जनताको बीचमा गएर कति सेवा गर्नुभएको छ भनेर कहिलै सोधिएन, जनतासँग कति घुलमिल हुनुहुन्छ भनेर सोधिएन।’
केन्द्रीय निर्देशन अनुसार जागरण अभियानमा दर्जनौं नेता कार्यकर्तालाई आसन ग्रहण, स्वागत र सम्मान गर्ने गलत प्रवृति भने रोकिएकोप्रति कतिपले खुसी व्यक्त गरेका छन्।
त्यसले कार्यक्रममा सधैँ नेताले मात्रै बोल्ने तथा तल्लो तहका कार्यकर्ताको आवाज नसुन्ने प्रवृतिको पनि अन्त्य गरेको छ।
तर नेपाली कांग्रेसको जारी जागरण अभियानमा त्यति प्रभावकारी देखिएको छैन।
कार्यक्रमका प्रमुख अतिथि तथा केन्द्रीय सदस्य मोहनबहादुर बस्नेतले पनि त्यो मन्तव्यकै क्रममा व्यक्त गरे।
‘कम्युनिस्ट सरकारको अधिनायकवादी शैली र ज्यादतीबारे जसलाई सुनाउनुपर्ने हो त्यो वर्ग आएकै छैन,’ पूर्व मन्त्रीसमेत रहेका बस्नेतले भने,‘यहाँ उपस्थित हामीलाई त्यो सुनाउन आवश्यक छ जस्तो मलाई लाग्दैन।’
उनले तुलसीपुरको मुटुमा भएको कार्यक्रममा झन्डै ५ सय जति क्रियाशील सदस्य बजार क्षेत्रमा मात्रै भएता पनि उनीहरू समेत जागरण कार्यक्रममा नआउनु दुःखद पक्ष भएको बताए।
‘यो आजको ११ औं कार्यक्रम हो। आज मैले देखेका नयाँ अनुहार भनेका ११ जनामात्रै हो । बाँकी ५२ जना विभिन्न कार्यक्रमका दोहोरिँदै आएका पुरानै अनुहारहरू छन्,’ बस्नेतले भने।
त्यस्तै उनले कार्यक्रममा उपस्थित हुनेहरूले पनि आफूले बोल्नमात्रै चासो दिने गरेको तथा अरुले बोलेको सुन्ने चासो नदिने गरेको भन्दै अरुको कुरा सुन्ने संस्कारको विकास गर्न आग्रह गरे।
