राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीले गौतमबुद्धद्वारा प्रतिपादित दर्शन, ज्ञान र मानव प्रेमको भावना जागृत गराउन सकेमात्र समाजमा दीगो शान्ति कायम गर्न सकिने बताएकी छन्।
लुम्बिनी बौद्ध विश्वविद्यालयको १७ औं वार्षिकोत्सव तथा केन्द्रीय पुस्तकालय भवनको समुद्घाटन गर्दै राष्ट्रपति भण्डारीले गौतमबुद्धको ज्ञान र शिक्षाको उपयोगबाट नै विद्यमान तीव्र स्वार्थ र द्वन्द्व निवारण गर्दै दीगो शान्ति कायम गर्न सकिने बताएकी हुन्।
‘बुद्धको जीवनमा प्रकृति र प्रेम अभिन्न अंगको रूपमा जोडिएको पाइन्छ,’ उनले भनिन्,‘मानवताको लागि बुद्धद्वारा प्रतिपादित दर्शन र ज्ञान र विचारले सम्पूर्ण जगतकै शान्तिका लागि लागि मार्गदर्शन गरेको छ।’
उनले बुद्धले बोधीवृक्षको फेदमा बसेर गरेको ज्ञानप्राप्तिले पनि एकातिर बुद्धमा रहेको दया र करूणाको भाव झल्काउने र अर्कोतिर उनमा बाल्यवस्थादेखि नै प्राणी र वनस्पतिप्रति घनिष्ट सम्बन्ध थियो भन्ने स्पष्ट पारेको उल्लेख गरिन्।
बुद्धका अनुयायीहरूले बुद्धमा रहेको प्रकृतिप्रेमलाई आत्मसात गर्न सके प्रकृतिको संरक्षण र पर्यावरण सन्तुलनका लागि महत्वपूर्ण योगदान पुग्ने राष्ट्रपति भण्डारीको भनाइ छ।
राष्ट्रपति भण्डारीले मौलिक रूपमा विकास भएको बुद्धकालीन ज्ञान तथा शिक्षालाई विद्यालयदेखि उच्च तहसम्म समावेश गर्दै समयसापेक्ष बनाउन आग्रह गरिन्।
‘बुद्धका कालजयी उपदेश र शिक्षालाई आआफ्ना पाठ्यक्रममा यथाशक्य समावेश गर्न नेपालकै सबै विश्वविद्यालयलाई मेरो सुझाव छ,’ राष्ट्रपति भण्डारीले भनिन्।
२६ सय वर्ष अघिको बौद्धदर्शन आजको समयमा पनि विश्वभरि फैलिएको उल्लेख गर्दै बुद्धकालीन ज्ञान र शिक्षालाई अहिलेको शिक्षासँग जोडेर शिक्षा प्रणाली पाठ्यक्रम र पठनपाठनका क्षेत्रमा अवलम्बन गर्न सकेको खण्डमा लुम्बिनीको बहुआयामिकता समेत थप बढ्ने उनको भनाइ छ।
‘विश्वका प्राज्ञिक संस्थाहरूले बौद्धदर्शनलाई आफ्नो प्राज्ञिक कार्यक्रमको रूपमा समावेश गर्दै आएका छन्, नेपालका प्राज्ञिक संस्थाहरूले पनि बौद्धसभ्यताको विरासतलाई भावी पुस्तामा हस्तान्तरण गर्नु आवश्यक छ।’
उनले प्राज्ञिक विकासको पूर्वशर्त विश्वविद्यालयहरूको स्वायत्तता र प्राज्ञिक स्वतन्त्रता नै भएको उल्लेख गर्दै लुम्बिनी बौद्ध विश्वविद्यालयको ऐनको प्रस्तावना बमोजिम आफ्ना लक्ष्य र उद्देश्यलाई ओझेलमा नपारी देश र विदेशका विद्यार्थी एवं अनुसन्धानकर्तालाई आकर्षित गर्न ध्यान दिनुपर्ने बताइन्।
शैक्षिक प्रतिष्ठानहरू शैक्षिक बेरोजगार उत्पादन गर्ने थलो बनिरहेका छन् भन्ने कुरालाई गलत सावित गर्न सम्बन्धित निकायले त्यसतर्फ गम्भीरतापूर्वक ध्यान पुर्याउन उनको आग्रह छ।
‘विश्वविद्यालयहरूले अब्बल शैक्षिक जनशक्ति उत्पादनमा मद्दत पुर्याउँदै मुलुकको रोजगारी वृद्धि गरी समृद्ध राष्ट्र निर्माणमा ठोस योगदान पुर्याउन जरूरी छ,’ उनले भनिन्।
बौद्धदर्शन, साहित्य, शिक्षा र संस्कृतिको अध्ययन/अध्यापन र अनुसन्धान समेत गर्ने उद्देश्यले स्थापित बौद्ध विश्वविद्यालयले विश्वविद्यालयलाई विश्वकै उत्कृष्ट प्राज्ञिक संस्था बनाउन राष्ट्रपति भण्डारीले आग्रह गरिन्।
लुम्बिनीमा अझै पनि जमिनमुनि दबिएका पुरातात्विक र सांस्कृतिक महत्वका वस्तुहरू फेला परिरहेकोले त्यस्ता वस्तुहरूको खोजी र संरक्षणमा सम्बद्ध निकायले ध्यान पुराउनुपर्ने उनको भनाइ छ।
‘विशेषगरी लुम्बिनी आसपासका बौद्ध स्थानहरूको खोजी तथा संरक्षण गर्नु जरूरी रहेको छ,विश्व सम्पदा सूचीमा सूचीकृत लुम्बिनीका मूर्त तथा अमूर्त सम्पत्ति विश्वकै नीति रहेकोले यी सम्पत्तिको दीगो संरक्षण र संवर्द्धनका लागि लुम्बिनी गुरूयोजनाको काम सम्पन्न गर्नुपर्ने छ,’ भण्डारीले भनिन्।
लुम्बिनी गुरूयोजना सम्पन्नपछि लुम्बिनी सांस्कृतिक सहरको रूपमा विकास हुने र मुलुककै अर्थतन्त्रमा टेवा पुग्ने भन्दै उनले गुरूयोजना निर्माणमा भइरहेको ढिलाइको कारण खोजी गरी त्यसको समाधान गर्न पनि आग्रह गरिन्।
