नुवाकोटको तारकेश्वर गाउँपालिका-५ का गोविन्द वस्तीका लागि हिजो (बिहीबार)को बिहान घामभन्दा पनि उज्यालो भएर आयो।
बुधबार साँझ नै सुत्केरी बेथाले च्यापेकी उनकी श्रीमती गोमाले बिहीबार बिहान ८ बजे नुवाकोट जिल्ला अस्पताल त्रिशुलीमा छोरालाई जन्म दिइन्।
जिल्ला अस्पतालका डाक्टर मधुकर दाहालको टोलीले बिना अपरेसन उनलाई सुत्केरी गराएको थियो।
भारतमा मजदुरी गरी परिवार पालिरहेका गोविन्दले दोस्रो सन्तान भएको खुसी भने धेरैबेर सँगाल्न पाएनन्।
केहीबेरमा डाक्टरले भने- बच्चा रोएन। सास फेर्न अप्ठेरो भएको छ। काठमाडौं लैजानुपर्छ।
गोविन्द एम्बुलेन्समा छोरालाई हालेर काठमाडौं हुइँकिए। त्यतिञ्जेल गोमालाई सबैथोक ठीकै थियो।
सुत्केरी भएको एक घन्टा नबित्दै उनलाई रक्तश्राव हुन थाल्यो। यसलाई मेडिकलको भाषामा पोष्टपार्टम भनिन्छ।
‘बच्चा जन्मिदाँ बाहिर आएको पाठेघर संकुचन भएनछ। ह्वालह्वाल्ती रगत बग्न थाल्यो। यस्तो समस्या एकदमै थोरै सुत्केरीलाई हुने गर्छ,’ डाक्टर दाहालले टेलिफोनमा सेतोपाटीसँग भने,‘नुवाकोट अस्पतालमा रक्तश्राव रोक्न न प्रविधि थियो न त जनशक्ति नै। हामीले उहाँलाई काठमाडौं पठाउन खोज्यौं।’
सरकारले देशका विभिन्न स्थानमा समस्यामा परेका गर्भवती र सुत्केरी महिलालाई हेलिकप्टरबाट उद्धार गर्ने गरेको छ।
डाक्टर दाहालले पनि त्यस्तै हेलिकप्टर बोलाउन सकिन्छ कि भनेर पहल गरे।
‘उहाँहरूको आर्थिक अवस्था राम्रो छैन। मिल्छ भने सरकारी हेलिकप्टर नै बोलाउँ भनेर फोन गर्यौं,’ उनले भने।
जिल्ला प्रशासन कार्यालय, प्रधानमन्त्री तथा मन्त्रिपरिषद् कार्यालय, गृह मन्त्रालय र महिला, बालबालिका तथा जेष्ठ नागरिक मन्त्रालयमा गोमालाई काठमाडौं ल्याउन हेलिकप्टर खाँचो परेको खबर गरियो।
महिला मन्त्रालयअन्तर्गतको राष्ट्रपति महिला उत्थान कार्यक्रमले हेलिकप्टर पठाउन समन्वय गर्ने गर्छ। कहाँ
कहाँ हेलिकप्टरबाट उद्धार गर्ने भन्ने कार्यविधि पनि बनेको छ।
‘मलाई खबर आएको थियो तर हाम्रो कार्यविधिमा नुवाकोटबाट उद्धार गर्ने भन्ने छैन। त्यो पनि बिदुरको अस्पतालमा भएको मान्छे गाडीमा ल्याए पनि दुई-चार घन्टामा काठमाडौं आइपुग्छ। मैले कार्यविधिअनुसार मिल्दैन भनें,’ कार्यक्रमकी सहजकर्ता अन्जु ढुंगानाले भनिन्।
यी सबै निकायमा खबर गर्दागर्दै एक घन्टा बित्यो, त्यतिञ्जेल गोमा शरीरबाट धेरै नै रगत बगिसकेको थियो।
‘सरकारी हेलिकप्टर नपाइने नै भएपछि बिदुर नगरपालिकालाई भन्यौं। मेयर र वडाध्यक्षले निजी हेलिकप्टर बोलाउनु भयो,’ डाक्टर दाहालले भने,‘फोन गरेको ३५ मिनेटमा हेलिकप्टर आइपुग्यो।’
गोमालाई महाराजगञ्जस्थित त्रिवि शिक्षण अस्पतालमा ल्याइयो। अस्पतालको आकस्मिक कक्षमा पुर्याएको केही मिनेटमै डाक्टरले उनलाई मृत घोषणा गरे।
टिचिङबाट केही मिटर पर रहेको आफ्नो बच्चाको मुख पनि हेर्न नपाई गोमा बितिन्।
गोविन्दका लागि बिहान घामभन्दा पनि उज्यालो बनेर आएको दिन दिउँसो २ नबज्दै अँध्यारो भयो।
‘हामीले उहाँलाई यहाँ केही गर्न सक्ने थिएनौं तर सरकारी हेलिकप्टरको चक्करमा एक घन्टा नबिताएर निजी हेलिकप्टरमा लगेको भए उहाँको ज्यान बच्थ्यो कि जस्तो लाग्छ,’ गोमालाई सुत्केरी गराएका डाक्टर दाहालले भने।
गोमाको शव बिहीबार साँझै बिदुर लगियो। उपचारमा लापरबाही भएको भन्दै आफन्तले शव बुझ्न मानेनन्, अस्पतालमा राखिदिए।
शुक्रबार बिहान उनीहरूले टायर बालेर सडक बन्द गरे। प्रशासनसँग वार्ता भयो। घटनाबारे त्रिशुली अस्पताल विकास समितिले छानबिन गर्ने सहमति भयो।
‘उपचारमा कमीकमजोरी भए/नभएको छानबिन गर्ने र मृतकका दुई सन्तानलको लालनपालनका अस्पतालका कर्मचारीले ५० हजार रुपैयाँको कोष स्थापना गर्ने निर्णय भएको छ,’ नुवाकोटका प्रमुख जिल्ला अधिकारी द्रोण पोखरेलले भने।
उक्त कोषमा तारकेश्वर गाउँपालिकाले पनि एक लाख रुपैयाँ राख्नेछ।
अस्पतालसँग कुरा मिलेपछि गोविन्द शुक्रबार दिउँसो श्रीमतीको अन्त्येष्टी गर्न गएका छन्।
दुई दिनका उनका छोराको कान्ति बाल अस्पतालमा उपचार भइरहेको छ। अस्पतालका अनुसार शिशुको अवस्था सामान्य छ।
गोमाको मृत्युले गोविन्दको संसार उजाडिएको छ। सँगसँगै यसले नेपालमा गर्भवती र सुत्केरी महिलाको उपचार कति कमजोर छ भन्ने तस्बिर देखाएको छ।
काठमाडौंसँग जोडिएको जिल्लाको सदरमुकाममा त सुत्केरीले उपचार नपाएर अकालमा ज्यान गुमाउनु पर्छ भने दूरदराजका आमाहरूको हालत के होला?
‘मृतकका आफन्त र यहाँका स्थानीयले आज बिहान गरेको प्रदर्शन पनि अस्पतालको पूर्वाधार राम्रो बनाउन दबाब दिने उद्देश्यले नै भएजस्तो लाग्छ,’ डाक्टर दाहालले भने।
राष्ट्रपति महिला उत्थान कार्यक्रमकी सहजकर्ता ढुंगानाले गोमाको ज्यान बचाउन नसकेको निकै दु:ख लागेको बताइन्।
‘हामीले हुम्लाको विकट गाउँका महिलाको ज्यान जोगाएका छौं तर नुवाकोटमै यस्तो घटना भयो,’ ढुंगानाले भनिन्,‘यो घटनाले हाम्रो सुगम र दुर्गमको कार्यविधि नै बदल्नुपर्छ कि भन्ने लागेको छ।’
शुक्रबार नै कार्यविधि परिवर्तन गर्नेबारे मन्त्रालयमा छलफल भएको ढुंगानाले जानकारी दिइन्।
*मृतकका श्रीमानको नाम गोविन्द हुनु पर्नेमा यसअघि युवराज हुन गएकाले सच्याइको छ। -सम्पादक
-copy-1745411477.jpg)
-1746009348.jpg)
