यस वर्षको मनसुनी वायु बंखालको खाडी दक्षिण विकास भइरहेको छ। अहिले श्रीलंकाको मध्यक्षेत्रसम्म विस्तार भइसकेको छ।
सुरूवाती विन्दुमा सरदरभन्दा ९ दिनअघि मे १३ मै विकास भएको प्रणाली फैलँदै सरदर समय (जुन १०, जेठ २७ गते) मै नेपाल भित्रन्छ, या त्योभन्दा अघि आउँछ, यसै भन्न सकिँदैन।
मौसमविद्हरूले पूर्वानुमान गरिसकेका छैनन्। यद्यपि केही मौसमविदले भने सरदरभन्दा छिट्टै मनसुन भित्रने प्रक्षेपण गरिरहेका छन्। जल तथा मौसम विज्ञान विभागले दुई दिनपछि (बुधबार) सिजनल आउटलुक निकालेर यसबारे बताउने नै छ।
तर नेपालमा प्रि–मनसुन याममै मनसुन बिर्साउने गरी वर्षा भइरहेको छ।
मौसमविद् विनोद पोखरेलले आगामी दुई सातासम्मै वर्षाको प्रक्षेपण गरेका छन्।
पश्चिमी न्यूनचापीय प्रणाली, स्थानीय वायुका अतिरिक्त बंगालको खाडी र अरब सागरबाट पनि जलवाष्पयुक्त हावा आइरहेकाले नेपालको मौसम प्रणाली प्रभावित छ। देशका विभिन्न स्थानमा बदली र वर्षा भइरहेको छ।
प्रि–मनसुन सिजनमा कहिलेकाहीँ हुने मौसमी घटना पनि देखिएको छ। चार–पाँच घन्टामै सय मिलिमिटर वर्षासमेत भएको छ।
चितवनको रामपुर वर्षा केन्द्रमा आइतबार राति त्यस्तै मौसमी घटना देखियो। त्यहाँ चार घन्टाको अवधिमा ९७ मिलिमिटर पानी परेको देखियो। रौतहटको रमौलीमा पनि दुई घन्टाको अवधिमा सय मिलिमिटरभन्दा बढी नै वर्षा भयो पनि यो पनि आइतबार रातिकै मौसमी घटना हो।
जल तथा मौसम विज्ञान विभागका अनुसार पछिल्लो २४ घन्टामा पोखरामा १२०.२, लामापाटनमा ११७.६, चितवनको रामपुरमा १००, रौतहटको रमोलीमा ११९.८, सप्तरीको बरमझियामा ११९.४ मिलिमिटर वर्षा भएको छ।
मौसविद् पोखरेलले मे महिनामा विरलै हुने मौसमी घटना भएको बताए।
हामीले मेटेरियोलोजिस्ट सुदर्शन हुमागाईलाई पनि यसबारे सोध्यौं।
उनले अहिले मे महिनामा सरदरभन्दा बढी वर्षा भइरहने पनि औसतभन्दा धेरै नै वर्षा भएको भन्न नमिल्ने बताए।
मे महिनाको १९ तारिखसम्म ७१ मिलिमिटर वर्षालाई सरदर वर्षा मानिन्छ। अहिलेसम्म ८४.८ मिलिमिटर वर्षा भएको छ। यो भनेको औसतको ११९ प्रतिशत हो। विभागले सरदरको तुलनामा ९० देखि ११० प्रतिशतलाई सामान्य वर्षा मान्ने गरेको छ।
हुमागाईंका अनुसार नेपालमा मे महिनामा सरदर १३५ मिलिमिटर वर्षा हुनेगरेको छ। फागुन १७ देखि जेठ १७ सम्म चल्ने प्रि–मनसुमा २२६.३ मिलिमिटर वर्षा हुने गरको छ।
यसपटक मात्र नभई मे महिनामा यसअघि पनि सरदरभन्दा बढी वर्षा भएको तथ्यांकले बताउँछ।
मेटेरियोलोजिस्ट हुमागाईंका अनुसार यसअघि सन् २०२३ र २४ मा मात्रै सरदरभन्दा कम वर्षा भएको छ। सन् २०२३ मा ७६.७ र सन् २०२४ मा ८२.८ प्रतिशत वर्षा भएको छ।
सन् २०२२ मा हिउँद याम सुख्दा हुँदा पनि प्रि–मनसुनमा मनग्गे पानी परेको थियो। त्यतिबेला १२७.२ प्रतिशत वर्षा भएको थियो। सन् २०२१ मा भने १८१ प्रतिशत पानी परेको थियो। त्यसवर्ष २४४ मिलिमिट वर्षा मे महिनामा मात्रै भएको थियो।
मेटेरियोलोजिस्ट हुमागाईंले एउटा केन्द्रमा चार–पाँच घन्टामै सय मिलिमिटर वर्षा हुनुलाई सामान्य नै मान्नुपर्ने बताए।
प्रि–मनसुन यामको चरित्र नै एउटा केन्द्रमा दर्किएर पानी परिरहँदा अर्कोतिर घाम लागिरहने अवस्था हुने भएकाले यसलाई सामान्य मौसमी घटना मान्नुपर्ने पनि बताए।
मौसमविद्ले अहिलेको वर्षालाई सामान्य मौसमी घटना बताए पनि मध्यम वर्षाले नै क्षति भने गराइरहेको छ।
गत वैशाख ३० गते पनौती क्षेत्रमा ६ घन्टामा ४३ मिलिमिटर वर्षा हुँदा बाढी आयो। तटीय क्षेत्रमा डुबान र कटान निम्त्यायो। सोही भेलले बगाएकी महिलाको अवस्था अहिले पनि अज्ञात छ।
