यो साता १ दिन सेयर बजार बढ्यो भने ४ दिन घट्यो। समग्रमा २०१ अंक घट्दा जम्मा ७९ अंक बढेको छ। आइतबार ६३, सोमबार ७१, बुधबार ५१ र बिहीबार १६ अंकले बजार घट्यो। मंगलबार मात्रै ७९ अंकले बजार बढेको थियो।
समग्रमा बजार ओरालो यात्रामा देखिन्छ। यो साताले छर्लङ्ग पारेको छ कि ३ कदम ओरालो लाग्दा १ कदम मात्रै बजार बढेको छ। यहीं प्रवृत्तिलाई कसैले ‘डेड क्याट बाउन्स’रुपमा समेत ब्याख्या गरेका छन्। यसको अर्थ बजार बढ्नेभन्दा घट्ने दर उच्च हुँदै जानु हो।
परिसूचक मात्रै होइन, कारोबार रकम पनि निकै ओरालो लागेको छ। आइतबार ११ अर्ब ८१ करोड रुपैयाँको किनबेच भएकोमा सोमबार ११ अर्ब ६१ करोड र मंगलबार १० अर्ब २८ करोडमा खुम्चियो। बुधबार ८ अर्ब ३६ करोडमा खुम्चिएको कारोबार हिजो बिहीबार ७ अर्ब ३ करोडमा सीमित भयो।
यसरी साताभर कारोबार रकम घट्नु भनेको सेयरको माग गर्ने पक्षले बजारमा अब थप लगानी र पैसा ल्याउन नचाहनु हो। अर्थात माग गर्ने पक्ष कमजोर हुँदै गएको छ। विगतमा बजार केही घट्दा सेयर उठाउनेहरु बढी सक्रिय हुन्थे, त्यसैले कारोबार रकम पनि दैनिक १९ अर्बसम्म पुगेको थियो। तर अहिले स्थिति उल्टिएको छ, बरु केही बढेमा बेच्न चाहनेहरु सक्रिय हुन थालेका छन्।
‘लकडाउन खुकुलो भएसँगै अब स्रोत/पैसा व्यवसाय संचालनका लागि जोहो गर्नुपर्ने अवस्था आएको हुन सक्छ’ सेयर लगानीकर्ता पिताम्बर शर्मा खरेलले भने ‘अर्कोतर्फ कर बुझाउने बेला पनि हो, त्यसकारण बजारमा डिप करेक्सन देखिएको छ।’
यो करेक्सन कतिसम्म जान सक्छ भन्न नसकिने उनले बताए। ‘उच्च अंक (३०२६) बाट अहिले बजार जम्मा २ सयसम्म मात्रै घटेको अवस्था छ, ५ सयसम्म घटे पनि अचम्म मान्नुपर्दैन’ उनले भने।
लकडाउन सुरु हुँदा सबै उद्योग व्यवसाय ठप्प थिए, जसले गर्दा पैसा सेयर बजारमा आएको थियो। तर अब व्यवसाय खुल्दै जाँदा बजारमा आएको पैसा समेत केही मात्रामा व्यवसायतिरै फर्किने निश्चित छ।
यसैकारण अहिले परिसूचक मात्रै होइन, कारोबार रकममा पनि ठूलो गिरावट आएको छ। सेयर किन्नेहरुमा उत्सुकता छैन भने केही मूल्य बढेमा बेच्न चाहनेहरु पर्खिरहेका छन्। जसले गर्दा दिनदिनै बजारमा उतारचढाव देखिएको छ।
‘केही बेर बजार बढ्न थाल्दा साना र नयाँ लगानीकर्ता अब त बढ्छ भन्दै हौसिने गर्छन्, अनि किन्न थाल्छन्, त्यतिबेलै ठूला र अनुभवीले आपूर्ति गर्दिन्छन्, फेरि क्षणभरमै ठूलो गिरावट आइसक्छ’ खरेलले भने ‘यस्तै बेला हो बुल ट्रयापमा फस्ने जोखिम।’
एक घण्टा वा एक दिनको बजारलाई मात्रै हेरेर खरिद वा बिक्रीको निर्णय गर्नु अब जोखिम हुने उनको टिप्पणी छ। गत सातालाई मात्रै हेर्दा मंगलबार बजार ७९ अंकले बढ्यो। अब बजार बढ्छ भन्दै त्यस दिन सेयर उठाउनेहरु अन्ततः बुधबार र बिहीबार निराश भए। एक दिन मात्रै होइन, बजारमा मिनेट–मिनेटमा परिसूचकको तीव्र उतारचढाव हुन थालेको छ।
यसले बजार अब तत्काललाई ३०२६ को अंक नपुग्ने अनुमान समेत केहीले गर्न थालेका छन्। जेठ ३१ गते बजारको परिसूचक ३०२६ अंकमा पुगेको थियो, जुन अंक अहिलेसम्मकै उच्च हो। सामान्यतः बजार उच्चतम विन्दुबाट २० प्रतिशत वा सोभन्दा बढी तल झरेमा बुलको चरण सकिएको मानिन्छ।
विगतका वर्षलाई हेर्दा बुलको अवधि नै बाँकी रहेकाले बजार फेरि फर्किन सक्ने पनि केहीको बुझाई छ। सेयर बजारबारे प्राविधिक विश्लेषण गर्दै आएका राजु मुनिकार अहिलेको गिरावटलाई एउटा सुधारका रुपमा लिन्छन्।
‘अहिले बजार केही डिप करेक्सनमा देखिएको छ, यसको अर्थ बुल सकिएको होइन’ सेतोपाटीसँगको कुराकानीमा उनले भने ‘विगतमा बुलको अवधि १५-१६ सय दिनसम्म रहने गरेकोमा यो पटक ९ सय दिन मात्रै बितेको छ, अवधिको हिसावले अझै ४० प्रतिशतको बुल आउनै बाँकी छ।’
तर विगतको अवस्थाअनुसार गरिने प्राविधिक विश्लेषणलाई मात्रै आधार बनाएर निर्णय गर्नु जोखिम हुन्छ। केही सैद्धान्तिक पक्षले बजारलाई कमजोर पार्दै लैजाने अनुमान पनि छ। अहिले बैंकहरुमा तरलता फालाफाल भएको अवस्था पनि छैन।
लकडाउन खुलेपछि क्रमिक रुपमा बैंकमा ऋणको माग बढ्ने र तरलता अभाव हुन सक्ने अनुमान छ। त्यस्तै अब आयात पनि बढ्दै जानेछ। पेट्रोलियम पदार्थसहित अन्य बस्तुको मूल्य बढ्दा त्यसले पनि बाहिरिने रकम बढ्न गई तरलतालाई असर पार्नेछ। यसले ब्याजरलाई सिधा असर पार्छ।
मौद्रिक नीतिले पनि अबको बजारलाई डोहोर्याउने क्षमता राख्छ। हालसम्म सेयर धितोमा बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरुले पछिल्लो १८० दिनको कुल मूल्यको ७० प्रतिशतसम्म कर्जा प्रवाह गर्न पाउने व्यवस्था छ। सेयर बजार न्यूनतम अंकमा रहँदा भएको व्यवस्था अब परिवर्तन पनि हुन सक्ने छ।
तीबाहेक बैंकहरुको मर्ज तथा एक्वीजिसनका लागि राष्ट्र बैंकले लिने नीति, नउठेको कर्जा उठाउन बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरुलाई दिने सुविधा, तरलता बढाउन तथा व्याजदर स्थिर राख्नका लागि गरिने व्यवस्थाहरुले पनि बजारलाई प्रभाव पार्न सक्नेछ।
यसर्थ अहिले केही घण्टा वा १-२ दिनको ट्रेन्डलाई हेरेर किन्न वा बेच्च हतारिनु नै जोखिम हुने देखिन्छ। बरु अब लाभांश दिन सक्ने कम्पनीहरुमा सिफ्ट हुन जरुरी देखिन्छ।
सेयर बजारमा भएको लगानीबाट लाभ लिने स्वयम् आफै हो, जोखिमको भागिदार पनि आफै हुने हो। त्यसकारण संयमतापूर्वक लगानीले लगानीकर्तालाई मात्रै होइन, बजारलाई पनि स्थिरता प्रदान गर्दछ।
