तीन वर्ष अगाडि मोरङको मिक्लाजुङ गाउँपालिका १ मा रहेको श्री सिर्जना आधारभूत विद्यालयमा तीन जना विद्यार्थी रहँदा पालिकाले विद्यालय नै बन्द गर्नुपर्छ भनेर दबाब दिए पनि अहिले यो विद्यालय उदाहरणीय बनेको छ।
गाउँपालिका अध्यक्ष देवीप्रसाद आचार्य, शिक्षा विभागका प्रमुख काशीनाथ खनाललगायतको टोलीले त्यसबेला विद्यालयमा विद्यार्थी अभाव भएकाले विद्यालय ‘मर्च’ गर्ने लगायतका कुरा राख्दै विद्यालय बन्द गर्न दबाब दिएका थिए। तर, स्थानीयले विद्यालय बन्द गर्न नहुने भन्दै प्रतिकार गरे। त्यससँगै विद्यालयको पुनःनिर्माण, शैक्षिण गुणस्तर स्तरोन्नति तथा विद्यार्थीको उपस्थिति बढाउन स्थानीयबासी आफूहरू स्वयम् लागि परेपछि अहिले विद्यालय यस क्षेत्रकै उदाहरणीय बनेको छ।
कविसमेत रहेका स्थानीय हेमन यात्रीको पहलमा अहिले विद्यालय नमूना बनेको छ। ‘सरकार आफैं विद्यालय बन्द गर्नुपर्छ भनेर आएको अवस्थामा सरकारले सहयोग गर्ने कुनै वातावरण नै भएन,’ यात्री भन्छन्, ‘विद्यालयलाई प्रविधिमैत्री बनाउनुपर्छ भनेर स्थानीयस्तर तथा व्यक्तिगत रूपमा सहयोग उठाएर हाल विद्यालयको अवस्थामा रूपान्तरण आएको हो।’
उनका अनुसार लथालिङ्ग अवस्थामा रहेको विद्यालयको पुनःनिर्माणका लागि देशविदेशमा रहेका सहयोगीबाट सहयोग जुटाइएको थियो। उनका अनुसार देशबाहिर रहेका तथा यहीँका कवि, लेखकहरूबाट प्राप्त भएको रकमले विद्यालयले मूर्त रुप पाएको छ। कवि यात्रीका अनुसार झण्डै ६ लाख रूपैयाँ लागतमा अहिले विद्यालयको मुहार फेरिएको छ।
झट्ट हेर्दा आकर्षक विद्यालय, वरिपरी रूखबिरूवा, खेलमैदान, कम्प्युटर ल्याव, एलइडी टेलिभिजन, उचित खेलसामाग्री, चमेनागृह तथा कक्षाकोठाभित्र कुनै निजी विद्यालय जस्तै देखिने संरचनाले अहिले यहाँका विद्यार्थीहरूको उपस्थिति पनि बाक्लिएको छ।
‘संकटमा रहेको विद्यालय र विद्यार्थीको भविष्य उज्यालो बनाउनका लागि सहयोग अभियान थालेर विद्यालयले नयाँ रुप पाएको छ,’ यात्रीले सेतोपाटीसँग भने, ‘चार महिनासम्म निरन्तर म आफैंले पनि श्रम गरेर विद्यालय आजको अवस्थामा आइपुगेको हो, तीन वर्षअघि स्थानीय सरकारले बन्द गर्नुपर्छ भनिएको विद्यालयको परिवर्तित रुप देखेर अहिले धेरैजसो मानिसहरूले विश्वासै गर्दैनन्।’
अहिले विद्यालयमा ६ थान कम्प्युटरसहित एउटा एलइडी टिभी पनि जडान गरिएको छ। यसबाट ‘प्ले ग्रुप’ मा अध्ययनरत विद्यार्थीलाई मनोरञ्जन सँगै सिकाईको अध्याय अगाडि सारिएको छ।
उनका अनुसार सरकारको सहयोग बिनै व्यक्तिगत रूपमा विद्यालयको स्तरोन्नति हुँदा स्थानीय हर्षित छन्। ‘त्यसबेला गाउँमा केटाकेटी रहे पनि अनेकन कारणले विद्यालय नै नआउने परम्परा थियो,’ उनले भने, ‘अहिले विद्यालयको स्वरूप फेरिएपछि केटाकेटीहरू विद्यालय आउन आकर्षित बनेका छन्।’
त्यसबेला विद्यालय बन्द गर्नुपर्छ भनेर भनेका तीनै सरकारी अधिकारीहरू अहिले प्रशंसा गर्न थालेका छन्। बुधबार विद्यालयको २८ औँ वार्षिकोत्सव कार्यक्रममा गाउँपालिका अध्यक्ष आचार्यले भने, ‘तीन वर्ष अगाडि विद्यालय बन्द गर्नुपर्छ भनेर हामीले सोचका थियौं, आज आएर विद्यालयको जुन प्रगति भएको छ, यो हाम्रो सोचभन्दा परको कुरा हो।’ उनले इच्छाशक्ति भएको अवस्थामा जुनसुकै परिवर्तन पनि सम्भव रहेको भन्दै उक्त विद्यालयको उदाहरण दिए।
गाउँपालिकाका शिक्षा शाखा प्रमुख खनालले भने, ‘विद्यालयलाई प्रविधिमैत्री बनाउनुपर्छ भन्ने पालिकाकै योजनाअन्तर्गतको कार्यक्रम भए पनि कतिपय विद्यालयहरूमा पुर्याउन नसकिएको सन्दर्भमा यस विद्यालयमा अभिभावकको आफ्नै सक्रियतामा यसरी शैक्षिक गुणस्तरको वृद्वि हुनेगरी काम हुनु सकारात्मक छ।’
कक्षा ५ सम्म अध्यापन हुँदै आएको विद्यालयमा हाल चार दर्जन बढी विद्यार्थी, तीन शिक्षक र एक कर्मचारी छन्। जसमध्ये दुई जनाको मात्र दरबन्दी छ।
यसैबीच विद्यालयको वार्षिकोत्सवको अवसर पारेर अन्तरविद्यालय हाजिरीजवाफ प्रतियोगिताको आयोजना समेत गरिएको छ। जसमा चन्द्रोदय आधारभूत विद्यालय, सिर्जना आधारभूत विद्यालय र टाँडी मावि क्रमशः प्रथम, द्वितीय र तृतीय भए। विजेतालाई नगद र प्रमाणपत्रले पुरस्कृत गरियो।
