प्रसिद्ध सांगीतिक व्यक्तित्व अम्बर गुरूङको जन्मजयन्तीका अवसरमा ‘अम्बर गुरूङ राष्ट्रिय संगीत पुरस्कार’ स्थापनाको घोषणा भएको छ।
प्रत्येक २/२ वर्षको अन्तर प्रदान गरिने उक्त पुरस्कारमा २ लाख रुपैयाँ नगदसहित, ताम्रपत्र र दोसल्ला ओढाएर सम्मान गरिने छ।
नेपाली सांगीतिक क्षेत्र ४ विद्या गीत लेखन, गायन, संगीत र वाद्यवादनका प्रतिभा र योगदानका आधारमा पुरस्कृत गरिने पुरस्कार स्थापना समितिका संयोजक सरूभक्तले जानकारी दिए।
पोखरेली युवा साँस्कृतिक परिवारले आइतबार आयोजना गरेको पत्रकार भेटघाटमा बोल्दै सरूभक्तले आगामी वर्षदेखि पुरस्कार प्रदान गर्न थालिने बताए।
‘पाँच दशकसम्म नेपाली संगीतको उत्थानमा अम्बर गुरूङले पुर्याउनु भएको योगदानको सम्मानार्थ पुरस्कार स्थापना गरेका हौं,’ उनले भने, ‘आगामी वर्षदेखि संसारमा जहाँ भए पनि नेपाली गीत, संगीत, गायन र वाद्यवादनमा योगदान पुर्याउने व्यक्ति वा संस्थालाई अमर गुरूङ राष्ट्रिय संगीत पुरस्कार प्रदान गर्छौं।’
पोखराको प्रतिष्ठित साहित्यिक संस्था पोखरेली युवा सांस्कृतिक परिवारले स्थापना गरेको उक्त पुरस्कार सञ्चालन गर्न कम्तीमा २० लाख रुपैयाँको अक्षयकोष स्थापना गरिएको छ।
पुरस्कार स्थापनाका लागि सर्वप्रथम ३ वर्षअघि भेट्रान ग्रुप हङकङले आयोजना गरेको गायक तथा संगीतकार विक्रम गुरूङको ‘मेरो संगीत यात्रा’ कार्यक्रमबाट रकम हस्तान्तरण भएको थियो। उक्त कार्यक्रमबाट वचत भएको ५ लाख रुपैयाँ रकम पुरस्कारका लागि प्राप्त भएको संयोजक सरूभक्तले जानकारी दिए।
पुरस्कारको अक्षयकोषमा राख्न पोखरेली मञ्च युकेले संगीत तथा नाट्य प्रज्ञा प्रतिष्ठानका पूर्व कुलपति सरूभक्तको ‘सिर्जनाका घेराभित्र सरूभक्त’ कार्यक्रमबाट वचत भएको २ लाख ५० हजार कोषमा थपिएको थियो।
पुरस्कार स्थापना समितिले पुरस्कारको अक्षय कोष वृद्धि गर्न विभिन्न व्यक्ति र संस्थालाई सहयोग आह्वान गरेको सरूभक्तले बताए।
संगीत तथा नाट्य प्रज्ञा प्रतिष्ठानका पूर्वकुलपति सरूभक्त श्रेष्ठ संयोजक रहेको पुरस्कार स्थापना समितिको सहसंयोजकमा प्रतिष्ठानका पूर्वसदस्य सचिव तीर्थ श्रेष्ठ, सदस्यहरूमा विक्रम गुरूङ, आनन्द श्रेष्ठ, टोप बहादुर थापा, उषा शेरचन, अमृत गुरूङ, रमेश श्रेष्ठ, सरस्वती प्रतीक्षा, प्रकाश ज्ञवाली, डा. चैतन्य अधिकारी, शिव त्रिपाठी, पोखरेली युवा सांस्कृतिक परिवारका अध्यक्ष मोती भुजेल, र परिवारका संगीत संयोजक एम.डी. काफ्ले छन्।
गीतकार, गायक तथा संगीतकार गुरूङ नेपाली राष्ट्रिय गानका संगीतकार हुन्।
नेपाल संगीत तथा नाट्य प्रज्ञा प्रतिष्ठानका संस्थापक कुलपति अम्बर गुरूङको विक्रम संवत १९९४ फागुन १५ गते भारतको दार्जिलिङमा जन्मिएका थिए। ७८ वर्षको उमेरमा उनको मृत्यु २०७३ जेठ २५ मा भएको थियो।
गुरूङले पहिलो पटक कोलकातामा सन् १९६१ मा ‘नौ लाख तारा उदाए’ गीत रेकर्ड गरेका थिए।
गुरूङ नेपाल राजकीय प्रज्ञा प्रतिष्ठानमा २०२६ सालमा संगीत विभाग प्रमुखका रूपमा प्रवेश गरेका थिए।
उनले महाकवि लक्ष्मीप्रसाद देवकोटाको गीति नाटक कुन्जिनी र मुनामदनमा संगीत संयोजन गरेका थिए।
यस्तै, सत्यमोहन जोशीका चार वटा नाटक, माधवप्रसाद घिमिरेको गीति नाटक मालतीमङ्गले, चलचित्र मनको बाँध, जीवनरेखा लगायतमा पनि संगीत दिएका छन्।
पुरस्कार स्थापना समितिका सहसंयोजक तीर्थ श्रेष्ठले अम्बर गुरूङप्रतिको श्रद्धाले पुरस्कार स्थापना गरिएको बताए।
‘पुरस्कारको रकम ठूलो कुरा होइन, श्रद्धा ठूलो कुरा हो,’ श्रेष्ठले भने, ‘हामीले पुरस्कार स्थापना गरेर उहाँ र नेपाली संगीत जगतप्रति श्रद्धा अर्पण गरेका हौं।’
संयोजक सरूभक्तले पुरस्कारका लागि आवश्यक कार्यविधि तयार भइसकेको जानकारी दिए।
पुरस्कारको अक्षयकोषमा करिब ६० प्रतिशत रकम जम्मा भइसकेको जानकारी दिँदै उनले आगामी वर्षमा अक्षयकोष र पुरस्कार राशी बढाउँदै लैजाने बताए।
