चालु आर्थिक वर्षको पहिलो ६ महिनामा औसत बजार मूल्य वृद्धिदर ६.४७ प्रतिशत पुगेको छ। यसै अवधिमा सरकारी तथा निजी क्षेत्रमा आबद्ध श्रमिकहरूको ज्याला वृद्धिदर भने ५.५२ प्रतिशत मात्रै देखिएको छ।
नेपाल राष्ट्र बैंकले सार्वजनिक गरेको तथ्यांकले औसत तलब वृद्धिदरभन्दा औसत मूल्य वृद्धिदर बढी देखाएको हो।
विगतको तथ्यांकले विशेष परिस्थितिमा मात्रै ज्याला वृद्धिदरभन्दा मूल्य वृद्धिदर बढी देखिएको छ। कोभिडको समय र भूकम्प गएको वर्षबाहेक हरेक वर्ष मूल्य वृद्धिदरभन्दा ज्याला वृद्धिदर बढी भएको तथ्यांकले देखाएको छ।
आर्थिक वर्ष २०७२/७३ मा ८.२ प्रतिशतको मूल्य वृद्धिदर हुँदा ५.२ प्रतिशतको मात्रै ज्याला वृद्धिदर भएको थियो। यो भूकम्पको वर्ष थियो। त्यस्तै यसै वर्ष भारतले नाकाबन्दी समेत लगाएको कारण आर्थिक क्रियाकलापमा असर परेको थियो।
आर्थिक वर्ष २०७७/७८ मा ४.१ प्रतिशतको मूल्य वृद्धिदर हुँदा १.०६ प्रतिशत मात्रै ज्याला वृद्धिदर भएको थियो। यो कोभिड संक्रमण निकै फैलिएको समय थियो। केही महिनामा लकडाउन समेत गरिएको थियो।
त्यस्तै २०७८/७९ मा पनि कोभिडको असर देखियो। उक्त वर्ष ज्याला वृद्धिदर ६.६५ प्रतिशत हुँदा मूल्य वृद्धिदर भने ८.०८ प्रतिशत भएको थियो।
यस बाहेक अघिल्लो १२ वर्षमा हरेक पटक मूल्य वृद्धिदरभन्दा ज्याला वृद्धिदर बढी छ।
यस वर्ष भने फेरि ज्यालाभन्दा मूल्य वृद्धिदर बढी देखिएको छ। गत वर्षको तुलनामा यस वर्ष मूल्य वृद्धिदर घटे पनि ज्याला वृद्धिदर त्यो भन्दा पनि धेरै कम देखिएको हो।
'सामान्यतया ज्याला वृद्धिदरभन्दा मूल्य वृद्धिदर कम हुन्छ,' अर्थविद् केशव आचार्यले भने, 'जब मूल्य वृद्धिदरभन्दा ज्याला वृद्धिदर बढी हुन्छ त्यस बेला बजारको समग्र मागमा प्रभाव पर्छ।'
अहिले बजारमा मागमा वृद्धि आउन नसकेको देखिएको छ। आयात व्यापार गत वर्षको तुलनामा ३.०९ प्रतिशतले घटेको छ। नेपाल उद्योग परिसंघले गरेको एक अध्ययनले पनि मागमा सुधार आउन नसकेको देखाएको छ।
यो वर्ष निजामती सेवा र आर्मी तथा प्रहरी फोर्सको तलब वृद्धिदर भएको छैन। सार्वजनिक संस्थानहरूमा काम गर्ने कर्मचारीको तलब १.१७ प्रतिशतले बढेको छ। बैंक तथा वित्त क्षेत्रको तलब वृद्धिदर ८.६२ प्रतिशतको छ। शिक्षा र निजी क्षेत्र तर्फको तलब वृद्धिदर ०.७४ र १.७४ प्रतिशत भएको देखिएको छ।
क्षेत्रगत रूपमा कृषि क्षेत्रमा आबद्ध श्रमिकहरूको तलब वृद्धिदर ५.२३ प्रतिशत पुगेको छ। त्यस्तै औद्योगिक क्षेत्रमा कार्यरत श्रमिकको तलब ११.४ प्रतिशतले बढेको छ। निर्माण क्षेत्रमा आबद्ध श्रमिकको तलब ३.४५ प्रतिशतले बढेको छ।
.jpg)
