रौतहटको चन्द्रपुर नगरपालिकामा प्रणामी कृषि तथा माहुरी फार्म छ। त्यसका सञ्चालक हुन्, रत्नदास खतिवडा।
१६ वर्षदेखि माहुरी पालन गर्दै आएका उनी वार्षिक १५ देखि २० क्विन्टल मह उत्पादन गर्छन्। जनकपुर, वीरगन्ज, नारायणघाट लगायतका सहरबाट महको माग आउने गरेको छ। उनी आधा किलोदेखि २ किलोसम्म ब्रान्डिङ गरेर मह बिक्री गर्छन्।
तर अब रत्नदासलाई मह मात्र बेच्ने इच्छा छैन। उनी महबाट पुष्टकारी, चकलेट लगायत बनाएर बेच्न चाहन्छन्।
'काठमाडौंका पसलमा तोरीको महबाट पुष्टकारी बनाएर ल्याउँछु भन्दा लिन तयार छौं भनेका छन्,' उनले भने, 'यसका लागि ३० लाख रूपैयाँ खर्च लाग्छ। मसँग ८ लाख छ, २२ लाख लगानी पाएँ भने काम सुरू गर्छु।'
त्यस्तै, हरिवन नगरपालिका वडा नम्बर ४ का नेविलाल चौधरी पाँच वर्षदेखि जुत्ताचप्पल बनाउँदै छन्।
चौधरी फुट वेयर एन्ड जनरल स्टोर्सका सञ्चालक उनले ७ लाख रूपैयाँ लगानीमा यो व्यवसाय सुरू गरेका हुन्। अहिले वार्षिक १५ लाखको कारोबार हुन्छ भने १० जनालाई रोजगारी दिएका छन्।
'म युट्युबमा हेरेर नयाँ नयाँ डिजाइनको जुत्ता बनाउँछु,' उनले भने, 'मानिसहरू विदेश विदेश भन्छन्, चाह्यो भने नेपालमै गर्न सकिन्छ। सानै भए पनि यहीँ व्यवसाय गर्दा राम्रो हुन्छ।'
प्रतिस्पर्धात्मक बजारमा सफलता पाउँदै गए पनि उनी थप लगानी र प्राविधिक सहायताका लागि सहकार्य गर्ने व्यक्ति र संस्थाको खोजीमा छन्।
पर्साको पोखरियास्थित कृष्ण विद्या पोटरी इन्डस्ट्रीका सञ्चालक सन्दीप कुमार पण्डित माटोको भाँडा बनाउँछन्। परम्परागत भाँडा मात्र होइन, उनी वाटरफल, पानी खाने जग, चियादानी, प्लेट लगायत पनि उत्पादन गर्छन्।
हजुरबुबा र बुबाले काम गरेको देखेर माटोको भाँडा बनाउन सिकेका उनी यो व्यवसायलाई आधुनिक ढंगले विस्तार गर्न चाहन्छन्।
'मैले १० लाख लगानीबाट सुरू गरेको व्यवसाय अहिले २० लाखको भएको छ। सिजनमा ५ जनालाई रोजगारी दिन्छु,' उनले भने, 'अहिलेसम्म सबै काम हातैले गर्दै आएको छु, अब भने मेसिन झिकाएर व्यवसाय विस्तार गर्ने सोच छ।'
रत्नदास, नेविलाल र सन्दीपमा एउटा कुरा साझा छ — उनीहरू 'स्वदेशमै केही गरौं' भन्ने उद्देश्यसाथ व्यवसायमा लागेका हुन्।
उनीहरू जस्तै २२ जना व्यवसायी चार दिनसम्म वीरगन्जमा भेला भए। उद्यमीलाई सशक्तीकरण र लगानी जुटाउने उद्देश्य राखेर वीरगन्ज पब्लिक कलेजको बुद्ध इन्क्युबेसन सेन्टरले 'बुट क्याम्प' आयोजना गरेको हो। हेल्भेटासको इन इलम परियोजनासँगको सहकार्यमा आयोजित उक्त कार्यक्रममा सुर्खेतदेखि सर्लाहीसम्मका उद्यमी सहभागी थिए।
उनीहरूलाई आयोजकले विभिन्न व्यावसायिक सिप सिकाएको थियो। व्यवसाय विस्तारका लागि लगानीकर्ताहरू समक्ष व्यावसायिक योजना प्रस्तुत गर्न लगाएको थियो। त्यसबाट चार जना उद्यमी छनौट भएका छन्, जसको व्यावसायिक योजना अघि बढाउन बैंक र लगानीकर्ताहरूले सहयोग गर्नेछन्।
छनौटमा परेकालाई ब्रान्डिङ, बजारीकरण, जोखिम विश्लेषण लगायतमा प्राविधिक सहयोग गर्ने बुद्ध इन्क्युबेसन सेन्टरका प्रशिक्षक डा. वासुदेव लाल कर्णले बताए।
हेल्भेटास नेपालको इन इलम परियोजनाका टिम लिडर सन्दिप पौडेलले उद्यमशीलता विकास गर्न निजी क्षेत्र र तीनै तहका सरकारसँग मिलेर काम गरिरहेको बताए।
उद्यमीहरूलाई व्यावसायिक रणनीति बनाउनेदेखि वित्तीय विश्लेषण र वातावरणी प्रभाव मूल्यांकनको काम सिकाउने गरी कोर्स विकास गरिएको उनले जानकारी दिए।
उनका अनुसार यो परियोजनाअन्तर्गत सन् २०२१ देखि २०२४ सम्म १७६९ जना उद्यमीले सेवा लिएर उद्यम सुरू गरेका छन्।
-1746009348.jpg)
