अस्ट्रेलिया, जापान, कोरिया लगायत केही मुलुकहरुबाट नेपालमा पैसा पठाउँदा हुन्डी ठूलो माध्यम बन्दै आएको छ।
अस्ट्रेलियाबाट नेपाल वा अन्य देशमा पैसा ट्रान्सफर गर्दा यहाँको सरकारी निकाय अस्ट्रेलियन ट्रान्जेक्सन रिपोर्टस् एन्ड एनालाइसिस सेन्टर (अस्ट्रयाक)मा दर्ता हुनु पर्दछ। सम्वन्धित बैंकहरुले पनि विदेशमा हुने पैसा रकमान्तरको प्रतिवेदन अस्ट्रयाकलाई पठाउनुपर्छ।
तर रकम ट्रान्सफरकै लागि भनेर नयाँ नयाँ कम्पनी दर्ता गर्ने, सबैजसो बैंकमा खाता खोल्ने र अस्ट्रयाकमा दर्ता भई अवैधानिक धन्दा गर्ने क्रम बढेको छ। पैसा पठाउने र पाउनेको नाम, ठेगाना र फोन नम्बर सहितको प्रतिवेदन अस्ट्रयाकमा पठाएर वैद्यता दिइन्छ। तर नेपाल पठाउन भनेर उठाइने पैसा हङकङ, ग्वन्जाउसहित अन्य शहरहरुमा पठाउने काम पनि हुन्छ, जुन बैद्य होइन।
नेपाल पठाउन पैसा उठाइने र नेपालबाटै रकम पाउनेलाई भुक्तानी गरिदिने तथा अस्ट्रेलियामा उठाएको रकम यतैबाट हङकङ, चीन वा अन्यन्त्र पुग्नुले मुलुकलाई दुई प्रकारको मार पारेको सिड्नीका एक व्यवसायी बताउँछन्।
हुण्डीको स्वरुपमा केही परिवर्तन आएको छ, पहिले नेपालमा नगद कारोबार हुने हुण्डीमा यतिखेर निजी बैंकहरुको पश्रय छ। यहाँबाट उठाएको रकम कहाँ कहाँ पुग्छ थाहा हुँदैन तर पाउनेको खातामा भने ४८ घन्टा भित्र पुग्ने गर्दछ।
यसलाई मुलुकबाट अरबौं रकम हुण्डीमार्फत विदेसिएको मान्न सकिन्छ। विदेशमा पैसा लान नपाइने मुलुकको कानुनी प्रकृयालाई ठाडो चुनौति दिँदै दोहोरो कमिसनको खेलमा यहाँ डलर उठाउनेले यतै दिने उता रकम बिदेश ल्याउन बुझ्नेले उतै बाँड्ने काम भैरहेको छ, जुन कालो धनलाई सेतो पार्ने खेलका रुपमा लिइन्छ। यहाँका हुण्डीवालले नेपालका भ्रष्ट र कालाबजारिया र तस्करहरुसँग मिलेर ठूलो धनराशी अवैध बाटो हुँदै अस्ट्रेलिया भित्र्याउने काम समेत गरिरहेका छन्। जसमा यिनीहरुलाई मनग्गे आम्दानी हुन्छ।
‘दुई लाखको एलसी खोलेर पाँच लाख डलरको सामान आयात गर्ने ब्यापारीले कति भन्सार छल्छ र राज्यलाई कति घाटा होला त्यो सहजै अनुमान लगाउन सकिन्छ’ एक व्यवसायीले भने। त्यति मात्र होइन ,यहाँबाट सम्वन्धित व्यक्तिको नाममा पठाइएको रकम अर्को देश पठाउँदा आतंकवाद गतिविधिमा जोडियो भने उनीहरु सिधै कसुरदार ठहरिने खतरा पनि हुन सक्छ।
यतिखेर अस्ट्रेलिया मनी ट्रान्सफर ब्यापारीको लागि उपयुक्त खेल मैदान भएको छ। पछिल्लो बीस बर्षदेखि यहाँ निर्वाधरुपमा कमाउ धन्दा चलेको छ। अहिले दिनहुँ करिब २० देखि पच्चीस करोड रुपैयाँ अस्ट्रेलियाका विभिन्न मनी ट्रान्स्फर मार्फत नेपाल जाने गर्छ। तर धेरैले यो पैसा संकलन गरेपनि अन्तमा हातमा गन्न सकिने पाँचदेखि आठ जनाले मात्र सबै रकम बटुलेर कारोबार गर्दै आइरहेका छन्।
हुन्डीवाल भनेर चिनिएका केही औलामा गन्न सकिनेहरुले सीड्नीमा चलाएको यो धन्दा देशभर चल्ने गर्छ। पर्दा अगाडि एजुकेशन कन्सलटेन्सी र पर्दा पछाडि निर्वाध हुन्डी चलाउँदै आएकाहरु समाजसेवाको ‘ढोंग’मा समेत देखिने गर्छन्। हरेक तीन महिनामा ट्रान्सफरको पैसा मनग्गे भएपछि अस्ट«्याकले रिपोर्ट माग्ने गर्छ र त्यसैबेला हुन्डीवालले आफ्नो बैंक खाता बन्द गरेर नयाँ खाता खोल्ने गर्छन्।
सानो प्रलोभनमा आफन्त र सोझा नेपाली विद्यार्थीको नाममा बैंकमा खाता खोलेर हुण्डीवालहरु पानीमाथिको ओभानो प्रयासमा लागेको देखिन्छ। कथमकदाचित फसे पनि सम्वन्धित बैंक खातावाल फस्ने हुनाले उनीहरु अलग र फरक व्यक्तिको खोजीमा रहन्छन्। पैसाको चलखेलकै कारण हुन्डीवालहरुको नेपालमा समेत प्रहरी र प्रशासनमा राम्रो पहुँच देखिन्छ।
यी हुन्डीवालहरुले आफ्नो स्वार्थ पुरा गरेका छन्। कतिपय हुन्डीवाल यहाँका प्रचलित बैंकमा समेत कालोसूचीमा परेको देखिन्छ। अहिले हुन्डीले केही फरक रुप लिने गरेको देखिन्छ।
यहाँ उठाइएको रकम यहाँकै व्यवसायीलाई दिने र हङकङ वा चीनमा आरएमबी लिने नयाँ खेल प्रारम्भ भएको छ। यसो गर्दा बैकको झन्झmटीलो प्रकृयावाट पनि बचियो र कमिसन पनि बढ्यो। राज्यले विधिवत रुपमा पैसा पठाउने प्रकृयालाई सहज रुपमा बाटो नबनाएका कारण पनि हुण्डीवालहरुको अपार धन्दा सानदार रुपमा ब्यापारका रुपमा चलेको छ।
