कोभिड १९ का कारण पार्टी प्यालेस तथा रेष्टुरेन्ट लामो समय बन्द हुँदा व्यवसायीहरु पलायन हुने स्थितिमा पुगेका छन्। जावलाखेलस्थित बगैँचा रेष्टुरेन्ट, बार एण्ड ब्याङक्वेटमा अहिले कुखुरा पालन सुरु भएको छ।
रेस्टुरेन्टका व्यवस्थापक अर्जुन दाहालले कोभिडका कारण लामो समय व्यवसाय सञ्चालन गर्न नसकिएपछि लोकल कुखुरा, टर्की, कडकनाथ, कालिज लगायत पाल्न थालिएको बताए।
बैंकको ऋण तिर्न, घरभाडा तिर्न र कर्मचारीलाई तलब खुवाउन समस्या हुने देखेपछि लोकल कुखुरा पाल्न थालिएको पनि उनले बताए। करिब ५ करोड रुपैयाँ लगानीमा सञ्चालित बगैँचाले रेष्टुरेन्ट र पार्टीप्यालेसको सेवा उपलब्ध गराउँदै आएको थियो।
२५ जनाले रोजगारी पाउँदै आएको रेष्टुरेन्टमा अहिले २ जना मात्रै कार्यरत छन्। उपत्यकामा लोकल कुखुरा, टर्की, कालिज लगायतको खपत सहज हुने देखेपछि पहिलेको रेष्टुरेन्टमै पाल्नेगरी योजना बनेको उनले बताए।
उनी मात्रै होइन, देशभर सञ्चालित अधिकांश पार्टी व्यालेस व्यवसायी पलायन हुने अवस्थामा पुगेका छन्। पार्टी प्यालेस व्यवसायीहरुको छाता संगठन ‘नेपाल राष्ट्रिय पार्टी प्यालेस तथा क्याटरिङ व्यवसायी महासंघ’ले लकडाउन सुरु हुनुभन्दा पहिले २०७६ चैत ७ गते देखि नै देशभरका व्यवसाय बन्द गर्न व्यसायीहरुलाई परिपत्र गरेको थियो।
चैत ११ गते देखि लकडाउन भयो र साउन महिनामा लकडाउन खुकुलो बनाइएपनि पार्टी प्यालेसहरु खुल्न सकेनन्। वैशाख, जेठ र असार महिना पार्टी प्यालेस व्यवसाय सबैभन्दा बढी चल्ने समय पनि हो। तर ती महिनामा पार्टीप्यालेस सञ्चालन गर्न नपाउँदा अर्बौं रुपैयाँ नोक्सान भएको व्यवसायीहरुले बताएका छन्।
पार्टीप्यालेस व्यवसायी महासंघका प्रवक्ता कृष्णप्रसाद पाण्डेले वार्षिक ३ अर्ब रुपैयाँ भन्दा बढी राजश्व सरकारलाई बुझाउँदै आएको क्षेत्रको अरबौं रुपैयाँ नोक्सान भइसकेको बताए। उपत्यका लगायत अधिकांश जिल्लामा दोस्रोपटक निषेधाज्ञा जारी भएपछि सम्पूर्ण व्यवसायीको मनोबल खस्किएको उनले बताए।
अबको तीन चार महिना यसैगरी बन्द भएमा उपत्यकामा मात्रै २ सय भन्दा बढी व्यवसायीहरु विस्थापित हुने पाण्डेको दावी छ।
महासंघमा आवद्ध देशभरका पार्टी प्यालेस व्यसायमा ५० हजार भन्दा बढी व्यक्तिले रोजगारी पाउँदै आएका छन्। जसमध्ये १५ प्रतिशत स्थायी रुपमा कार्यरत छन्।
लकडाउन भएयता तीन महिनासम्म सबै कर्मचारीलाई पुरै तलब दिएकोमा त्यसपछि भने अधिकांश व्यवसायीले आधा तलब पनि मुस्किलले दिन सकेको प्रवक्ता पाण्डेले बताए।
उनले व्यवसाय गर्न सक्ने स्थिति नरहेपछि अन्य क्षेत्रमा परिणत गर्नेबारे चिन्तित रहेको बताए। ७० प्रतिशत व्यवसाय बैंकको ऋणबाट सञ्चालित रहेकोमा किस्ता र ब्याज रकम व्यवसाय पुनः सञ्चालनमा आएपछि मात्रै तिर्ने व्यवस्था मिलाउन समेत महासंघले अपिल गरेको उनले बताए।
अहिलेको स्थितिमा व्यवसाय सञ्चालन गर्दा पनि र नगर्दा पनि व्यवसायीहरु जोखिममा रहेको पाण्डेको भनाइ छ।
कोभिडकै बीचमा पनि व्यवसाय सञ्चालन गर्नका लागि सरकारले मापदण्ड तयार गरिदिनुपर्नेमा पाण्डेले जोड दिए। महासंघमा अवद्ध रहेका ४५ जिल्लाका ७ हजार भन्दा बढी पार्टी प्यालेस तथा क्याटरिङ व्यवसायी सहित सबै जिल्लाका व्यवसायीहरु कसरी भाडा तिर्ने र कर्मचारीको व्यवस्थापन गर्ने भन्ने चिन्तामा रहेको बताए। सरकारले अन्य व्यवसायलाई जस्तै सञ्चालन गर्न दिएर प्रोत्साहन गर्ने नीति लिनुपर्ने उनको भनाई छ।
.JPG)
