मान्छे एक्लै बोल्नुका धेरै कारण छन्। सबैभन्दा पहिला सामान्य कारणको कुरा गरौं।
मान्छे सोच्दासोच्दै पनि एक्लै बोल्ने हुनसक्छ। कोही आफ्नो आत्मबल बढाउन पनि एक्लै बोल्ने हुन सक्छन्। बच्चाहरूको हकमा पनि त्यसपछि यस्तो गर्छु भन्ने हुनसक्छ। कसैले कुनै खालको योजना बनाएर यसपछि यो गर्नु पर्ला भनेको हुन्छ। त्यस्तो बेला एक्लै बोलेजस्तो देखिन्छ।
तर कतिपय असामान्य कारण हुन्छन्। जसले यो मानसिक रोग हो कि भनेर देखाउँछ।
सिजोफ्रेनिया भन्ने रोगका कारण पनि मान्छे एक्लै बोल्छ। त्यस्तो बेला के हुन्छ भने मान्छेलाई आवाज आउँछ। जसरी अहिले म बोलिरहेको छु। त्यसरी नै बोलेको आवाज आउँछ। त्यो व्यक्तिले मात्र सुन्ने आवाज आउँछ। जसले गर्दा त्यो व्यक्ति त्यो आवाजसँग बोलिरहेको हुन्छ। त्यसैले त्यो असामान्य हो।
त्यसैगरी ओसिडी भन्ने रोगका कारण पनि मान्छे एक्लै बोल्छ। यस्तो रोग लागेका व्यक्तिलाई एउटा/एउटा सोच आउँछ। त्यो सोचलाई कम गर्न व्यक्ति एक्लै बोल्ने गर्छ। जसलाई बाहिरबाट हेर्दा एक्लै बोलेको जस्तो देखिन्छ।
एन्जाइटी भएका बिरामीलाई पनि यो समस्या हुन्छ। यो भयो त्यो भयो भनेर मान्छे बोल्न सक्छ।
अर्को अटिजम भएका बच्चाहरूलाई पनि एक्लै बोल्ने समस्या हुन्छ। उनीहरू एक्लै बोलिरहेका हुन्छन्।
मानसिक रोगमा मन भावना र विचारका कुरा आउँछन्। एक्लै बोल्ने भनेको व्यवहार भयो। जस्तो कोही व्यक्ति एक्लै बोलिरहेको बेला किन एक्लै बोलेको भन्दा मैले यो कुरा सोचिरहेको थिएँ त्यही भएर एक्लै बोलेको भन्यो भने त्यो सामान्य भयो। तर मेरो कानमा आवाज आइरहेको छ त्यही भएर बोलेको हो भन्यो भने त्यो असामान्य हुन सक्छ। त्यस्तै कुनै पनि एक्लो बोलाइलाई मान्छेले नियन्त्रण गर्न सकेन भने या उसको बोलाइले अरूलाई असर गर्यो भने त्यो असामान्य हो।
एक्लै बसेर एक्लै बोल्न पाइयो तर के कारणले बोलेको छ भन्ने हो। जस्तो म यताबाट त्यहाँ जान्छु त्यसलाई भेट्छु यस्तो भन्छु भनेको छ अनि आफ्नो एक्लो बोलाइलाई नियन्त्रण गर्न सक्छ भने त्यो ठूलो कुरा भएन। आफूले आफैलाई प्रेरित गरेको छ भने त्यो सामान्य हो।
तर एक्लै बोल्ने, निराश हुने, उदास हुने अनि अरूसँग नबोल्ने भएको छ भने त्यो समस्या हो भनेर ठान्नु पर्छ।
कोही एक्लै बोल्नु ठूलो कुरा भएन तर उसले म कसैसँग कुरा गरेको छु अथवा भगवानको आवाज आउँछ यस्तै यस्तै केही भन्छ भने त्यो असामान्य हो।
कहिलेकाहीँ बेहोस भएर एक्लै बोल्ने हुनसक्छ। अनि अर्को डिमेन्सिया भएर एक्लै बोल्ने हुन सक्छ।
एक्लै बोल्ने रोगको उपचार त्यसको समस्या अनुसार हुन्छ। पहिला समस्याको पहिचान गरेर मात्र कस्तो उपचार गर्ने भन्ने निर्धारण हुन्छ।
व्यक्ति स्वयमले मेरो एक्लो बोलाइ समस्या हो कि होइन भनेर थाहा पाउन सक्छ भन्ने हुँदैन। जस्तो: साइकोसिस, अटिजम लगायतका बिरामीलाई एक्लै बोलेको थाहा नहुन सक्छ। त्यस्तो अवस्थामा नजिकका व्यक्तिले थाहा पाएको आधारमा उपचार हुन्छ।
यदि एक्लै बोलेको आफूलाई थाहा छ त्यसले कुनै असर पारेको छैन,आफूलाई प्रेरित गरेको छ भने त्यो एक्लो बोलाइ सामान्य मान्नुपर्छ। तर त्यो सँगै अरू व्यावहारिक समस्या आएको छ, योसँगै निन्द्राका समस्या एकोहोरोपनका समस्याहरू देखिएका छन् अनि उसले एक्लै बोलेको स्वीकार्दैन, नबुझिने खालका समस्या छन् भने त्यसलाई समस्याको रूपमा लिनुपर्छ। यदि एक्लै बोल्ने, मुस्कुराउने अनि दैनिक गतिविधिमा असर पर्यो भने उपचार गर्नुपर्छ।
(पाटन अस्पतालमा कार्यरत मानसिक रोग विशेषज्ञ डा. पवन शर्मासँग हामीले भिडिओ कुराकानी गरेका छौं।)
