भारत र पाकिस्तानबीच उत्कर्षमा पुगेको तनाव लामो द्वन्द्वमा जानसक्ने त्रास पैदा भएको छ।
बुधबार राति भारत र पाकिस्तानले एक अर्कामाथि हवाई हमला गरेपछि तनावपूर्ण बनेको परिस्थिति तीन दिनसम्म आइपुग्दा लामो द्वन्द्वमा जानसक्ने संशय पैदा भएको हो।
बुधबार राति १:०५ मिनेटमा भारतले पाकिस्तानमा मिसाइल आक्रमण गरेको थियो। आधा घन्टासम्म गरेको आक्रमणमा भारतले पाकिस्तानका ९ स्थानलाई निशाना बनाएको थियो।
ती स्थानहरूमा अप्रिल २२ मा भारतको जम्मू-कश्मिरको पहलगाममा २६ जनाको मृत्यु हुनेगरी आतंकवादी हमला भएको घटनाको जिम्मा लिने ‘द रेजिस्टेन्ट फ्रन्ट’ (टिआरएफ) लगायत अन्य ‘आतंकवादी समूह’हरुको अड्डा रहेको दाबी भारतले गरेको थियो।
उनीहरुको आधार शिविर र तालिम केन्द्रहरूलाई लक्ष्य गरी भारतले ‘अपरेसन सिन्दुर’ नाम दिएर हवाई हमला गरेको थियो। त्यतिबेला भारतले पाकिस्तानको सेना र सर्वसाधारण कसैलाई पनि निशाना नबनाएको भनेको थियो। ‘आतंकवादीहरूले प्रयोग गर्ने संरचना’ मा मात्रै प्रहार गरेको उसको दाबी थियो।
सर्वसाधारण र अन्य संरचनामा क्षति नहोस् भनेर भारतीय भूमिबाटै अचुक निशानायुक्त हतियार प्रयोग गरी निशाना साँधिएको भन्ने भारतको दाबीलाई पाकिस्तानले भने खण्डन गर्दै मस्जिद लगायतका स्थानहरूमा सर्वसाधारणमाथि प्रहार गरेको भनेर आरोप लगाएको थियो। आक्रमणमा कम्तिमा ३१ जना सर्वसाधारणको मृत्यु र ४६ जना घाइते भएको दाबी पाकिस्तानले गरेको थियो।
भारतले पाकिस्तानको भूमिमा आक्रमण गरेपछि पाकिस्तानले पनि उचित समयमा उचित जबाफ दिने भनेको थियो। उसले चौबीस घन्टा नबित्तै बिहीबार बेलुकीदेखि उत्तरी भारतका सीमा क्षेत्रका विभिन्न ठाउँहरूलाई लक्ष्य गरी ड्रोन र मिसाइल आक्रमण गर्यो। भारतले तत्कालै जबाफी हमला गर्दा त्यस रात भारत-पाकिस्तान एक अर्काविरूद्ध ड्रोन र मिसाइल हमलामा उत्रिएका थिए।
शुक्रबार अगाडिसम्म भारत-पाकिस्तानले एक अर्काका सैन्य संरचनामा आक्रमण गरेका थिएनन्। तर शुक्रबारदेखि भने भारत र पाकिस्तान दुवैले एक अर्काका सैन्य संरचनामा आक्रमण गर्न थालेका छन्।
शुक्रबार रातिदेखि शनिबार बिहानसम्म भारतका विभिन्न भूभागमा ठूला-ठूला विस्फोटका आवाज सुनिएको भनेर भारतीय अनलाइन द हिन्दुस्तान टाइम्सले जनाएको छ।
त्यस्तै पाकिस्तानी भूभागहरूमा पनि रातिभरि भारतीय आक्रमण भएको भनेर पाकिस्तानबाट प्रकाशित हुने पत्रिका द डनले जनाएको छ।
शनिबार बिहान साढे ४ बजे भारतको जम्मूमा विस्फोटको ठूलो आवाज सुनिएको थियो। पाकिस्तानी ड्रोन देखिएपछि जम्मू र हरियाणामा ब्ल्याकआउट गरिएको थियो।
जम्मू, साम्बा, बर्मर, जइसाल्मर, गुर्दासपुर, होसियारपुर, अमृतसर लगायतका ठाउँका सैन्य शिविरहरूलाई लक्ष्य गरेर पाकिस्तानले आक्रमण गरेको बताइएको छ।
यद्यपि उसको हवाइ आक्रमण भारतको एयर डिफेन्स सिस्टमले निष्क्रिय गरेको हिन्दुस्तान टाइम्सले जनाएको छ। श्रीनगर विमानस्थलमा पनि ड्रोन हमला भएको भारतीय सञ्चारमाध्यमहरूले जनाएका छन्।
भारतले दुई रातमा ३०० देखि ४०० वटा पाकिस्तानी ड्रोन निष्क्रिय पारेको भनेर हिन्दुस्तान टाइम्सले लेखेको छ।
गएराति भारतले पाकिस्तानका तीन हवाई अड्डाहरूमा आक्रमण गरेको दाबी गरेको छ।
हिन्दुस्तान टाइम्सका अनुसार रावलपिण्डीको नूर खान, चकवलको मुरिद र झाङको रफिकस्थित पाकिस्तानी सेनाको हवाई अड्डामा भारतले आक्रमण गरेको छ।
पाकिस्तानी सेनाका प्रवक्ता लेफ्टिनेन्ट जनरल अहमद शरिफ चौधरीले पनि शनिबार बिहानको पत्रकार सम्मेलनमा भारतले पाकिस्तानका ती तीन हवाई अड्डामा हमला गरेको पुष्टी गरेको हिन्दुस्तान टाइम्सले जनाएको छ।
पाकिस्तानले जम्मू-कश्मिर, पन्जाब, राजस्थान र गुजरातका २६ ठाउँमा ड्रोन हमला गरेको जबाफमा शुक्रबार राति भारतले पाकिस्तानका तीन हवाई अड्डाहरूलाई निशाना बनाएको दाबी गरेको छ।
यता पाकिस्तानले भारतले आफ्नो तीन हवाई अड्डामा हमला गरेको जबाफमा शनिबार ‘अपरेशन बनयान-उन- मर्सुस्’ सुरू गरेर भारतविरूद्ध जबाफी आक्रमण गर्ने उद्घोष गरेको छ।
पाकिस्तानबाट प्रकाशित हुने पत्रिका डनले अपरेसन बनयान मर्सुसबाट भारतका विभिन्न ठाउँहरुमा आक्रमण गरिएको दाबी गरेको छ।
डनले पाकिस्तानको सरकारी मिडियालाई उद्धृत गर्दै अपरेसन बन्यान उल मर्सुसबाट आक्रमण भएका भारतीय भूभागहरुको सूची नै सार्वजनिक गरेको छ।
विद्युत ग्रीड, केजी टप ब्रिगेड मुख्यालय, उरी आपूर्ति डिपो, अदमपुर हवाई अड्डा, देखरंग्यारीको तोपखाना, ब्रम्होस भण्डारणस्थलमा लक्ष्य गरिएको पाकिस्तानको सरकारी मिडियाले जनाएको छ।
उसले भारतको अदामपुरमा रहेको हवाई प्रतिरक्षा प्रणाली एस-४०० लाई पाकिस्तानले जेएफ-१७ हाइपरसोनिक मिसाइलले नष्ट बनाएको दाबी गरेको छ।
२०१८ को अक्टोबरमा भारतले रूसबाट ३९ हजार करोडमा एस-४०० का पाँचवटा डिफेन्स सिस्टम किनेको थियो। तीमध्ये तीन वटा ल्याइसकेको र रूस-युक्रेन युद्धका कारण दुइटा अझै आइनसकेको हिन्दुस्तान टाइम्सले लेखेको छ। यो प्रतिरक्षा प्रणालीले ४०० किलोमिटरसम्ममा खतराहरूलाई नष्ट पार्न सक्ने ताकत राख्छ।
पाकिस्तानले गएराति भारतको उक्त डिफेन्स सिस्टम नै ध्वस्त बनाएको दाबी गरेको हो।
पाकिस्तानका उपप्रधानमन्त्री तथा विदेशमन्त्री इशाक डारले पाकिस्तानसँग भारतलाई जबाफ दिनुको विकल्प नरहेको बताएका छन्।
‘भारतले विगत तीन दिनमा तमाशा देखाउँदा पाकिस्तानले संयमता अपनाएकै हो। भारतले हवाई अड्डामै लक्ष्य गरेर आक्रमण गरेपछि हामीसँग जबाफ दिनुको विकल्प रहँदैन,’ पाकिस्तानी उपप्रधानमन्त्री डारको भनाइ उद्धृत गर्दै डनले लेखेको छ।
डारले पहिलो दिन पाकिस्तानले भारतबाट भएको आक्रमणलाई निस्तेज तुल्याउने काम मात्रै भएको बताएका छन्।
‘हामीले भारतका पाँचवटा लडाकु विमान खसाल्यौं। यो भारतलाई आक्रामक नहुनू भन्ने चेतावनी थियो। हामीले आज सुरू गरेको अपरेसन कहिले टुंगिन्छ भन्ने भारतमा निर्भर रहन्छ,’ उनको भनाइ उद्धृत गर्दै डनले लेखेको छ।
भारतीय विदेश मन्त्रालयका प्रवक्ता विक्रम मिश्रीले भने पाकिस्तानले भारतको डिफेन्स प्रणाली ध्वस्त बनाएको भन्ने दाबी पूर्णतः गलत रहेको बताएका छन्। उनले पाकिस्तानले अफवाह फैलाएको र त्यसमा विश्वास नगर्न अनुरोध गरेका छन्।
भारत पाकिस्तानले एक-अर्काको सैन्य अड्डामै लक्ष्य गरेर हमला गरेपछि दुई देशबीचको तनाव अब लामो द्वन्द्व हुँदै युद्धमै परिणत हुनसक्ने आशंका र त्रास बढेको छ। यसले शक्ति राष्ट्रसहित विश्व समुदायलाई चिन्तित बनाएको छ।
तनाव उत्कर्षमा पुगेपछि अमेरिकाका विदेशमन्त्री मार्को रूबिओले पाकिस्तानका विदेशमन्त्री इशाक डार र सेना प्रमुख जनरल असिम मुनिरसँग टेलिफोन संवाद गरेका छन्।
रूबिओले पछिल्लो घटनाक्रममा दुवै देशले संयमता अपनाउनुपर्ने बताएको पाकिस्तानी विदेश मन्त्रालयलाई उद्धृत गरेर डनले लेखेको छ।
‘दुवै पक्षलाई तनाव कम गर्ने उपायहरू खोज्न र भविष्यमा हुन सक्ने द्वन्द्वबाट बच्न रचनात्मक वार्ता सुरू गर्नुपर्छ र त्यसमा अमेरिकाको सहयोग हुनेछ भन्नुभयो,’ विदेश मन्त्रालयले जारी गरेको विज्ञप्ती उद्धृत गर्दै डनले लेखेको छ।
टेलिफोन वार्तामा भारत पाकिस्तान तनाव र त्यसले दक्षिण एसियामा पारेको र पार्न सक्ने सम्भावित असरबारे कुराकानी भएको भनेर पाकिस्तानको सरकारी टेलिभिजनले एक्समा लेखेको छ।
जी-७ राष्ट्रहरूले पनि दुवै देशलाई उच्च संयमता अपनाउन आग्रह गरेको छ। यसले दुई देशका नागरिकहरूको सुरक्षामा चुनौती र दक्षिण एसियामै क्षेत्रीय अस्थिरता निम्त्याउन सक्नेतर्फ ध्यानाकर्ण गराएका छन्।
जी-७ राष्ट्रहरूमा क्यानडा, फ्रान्स, जर्मनी, इटाली, जापान, बेलायत र अमेरिका छन्।
