गोरखाका जीवन रेग्मी विगत लामो समयदेखि दुबईमा कार्यरत छन्। उनको आम्दानी पनि राम्रै थियो। विभिन्न एजेन्सीले देखाएका आकर्षक विज्ञापनले उनमा युरोप जाने हुटहुटी पलायो।
पछिल्लो समय सामाजिक सञ्जालमा आउने विज्ञापनले अरूलाई जस्तै उनलाई पनि तान्यो।
आकर्षक विज्ञापनकै आधारलाई विश्वास मानेर उनले दुबईस्थित एक एजेन्सीमा आफ्नो सपना साकार पर्न पाइला बढाए।
त्यहाँस्थित एसेप्टिभ इमिग्रेसन नामक एजेन्सीमा उनले लिथुनियाको लागि प्रक्रिया अघि बढाए। कुक भिसामा जाने भनेर उनले साढे ५ लाख रुपैयाँ भन्दा धेरै रकम बुझाए।
रेग्मीले पैसा बुझाएको एजेन्सीले लिथुनियाको काम गर्न सकेन। त्यसपछि स्वीडेन पठाउने भनेर रेग्मीलाई आश्वासन दिइयो। स्विडेनस्थित एक सुपर मार्केटमा जागिर लगाइदिने भन्दै उनलाई त्यहाँको नक्कली कागजात दिइयो।
नक्कली कागजात भनेर दुबईस्थित स्वीडिस दूतावासले नै प्रमाणित गरिदियो। तर त्यतिन्जेलसम्म पनि उनलाई आफू फस्दैछु भन्ने हेक्का रहेनछ। तर पछि सबै छर्लङ्ग भएपछि आफ्नो सबै रकम फिर्ताको लागि उनी एजेन्सी गए।
एजेन्सीमा कार्यरत कर्मचारीले सुरूमा त राम्रै व्यवहार गरे तर पछि अलि रूखो व्यवहार गर्न थाले।
केही समयपछि त्यो एजेन्सी नै बन्द भयो। रेग्मीसहित धेरैको रकम डुब्यो।
केहीले त्यहाँको अदालतसम्म न्यायका लागि जाने भन्ने तयारी समेत गरेका थिए तर कानुनी प्रक्रियामा जानेको संख्या न्यून थियो।
भारतीय नागरिकबाट सञ्चालित उक्त एजेन्सीमा नेपालीहरू काम गर्थे जसले आकर्षक पाराले सामाजिक सञ्जाल मार्फत विज्ञापन गर्थे। उनीहरूले गर्ने विज्ञापनमा स्वीडेन लगायत नर्वे, डेनमार्क, जर्मनी पनि लैजाने भनिन्थ्यो जुन डिजिटल ठगी हो।
अहिले रेग्मी जस्ता ठगीमा पर्ने धेरै छन्। त्यो क्रम दुबईमा मात्रै सीमित छैन दुबई, भारतको नयाँ दिल्ली, चण्डीगढ हुँदै काठमाडौं पोखरा लगायत देशभरि फैलिएको छ।
यसबाट ठगिनेहरू धेरै खाडी मुलुकहरू साउदी, कतार र युएईमा छन्। यस्ता ठगीमा पर्नेहरूमा अध्यागमनबारे जानकार नभएका नेपाली दाजुभाइ तथा दिदीबहिनीहरू छन्। जसले एजेन्सीले दिएको विज्ञापन सही हो या होइन भन्ने निर्क्यौल गर्न सक्दैनन्।
एजेन्सीले दिने वर्क परमिट सही हो या गलत भनेर बुझ्न सम्बन्धित देशको दूतावासमा इमेल गर्ने र मिहीन रूपमा केलाउने क्षमता उनीहरूसँग हुँदैन। यसै पनि यसबारे धेरैलाई जानकारी हुँदैन। जसको कारण उनीहरूको परिश्रमको फल दलालहरूलाई गैरहेको छ।
त्यस्तै दुबईमा नै कार्यरत असिम चौधरीले गोल्डेन एसियामार्फत लक्जम्बर्गको लागि आवेदन दिएका थिए।
यो एजेन्सीले सामाजिक सञ्जालमा लक्जम्बर्गको लागि विज्ञापन दिएको थियो। त्यही विज्ञापनको प्रभावमा परेर चौधरी अगाडि बढेका थिए। तर उनको सपना सपनामा नै सीमित बन्यो। पछि लक्जम्बर्गको दूतावासमा बुझ्दा गोल्डेन एसियाले गरेको विज्ञापन र दिएको सबै कागजपत्र नक्कली रहेछ।
बरू उल्टै दूतावासले उक्त एजेन्सी विरूद्ध कानुनी कारबाही गर्ने जबाफ पठायो। त्यसपछि चौधरीले रकम फिर्ताको लागि त्यहाँस्थित कन्सुलर कार्यालयमा अनलाइन निवेदन दियो।
निवेदनपश्चात उक्त एजेन्सीले आधा रकम फिर्ता गर्यो भने आधा बाँकी छ। असिम जस्ता धेरै नेपालीहरू यो एजेन्सीबाट अहिले पनि ठगीमा परेका छन् भने रकम फिर्ता पनि भएको छैन।
एक वर्षअगाडि काठमाडौंस्थित बंगलामुखी टुर एण्ड ट्राभलले फेसबुकमा लक्जम्बर्गको लागि विभिन्न पदमा कामको अफर भन्दै विज्ञापन गर्यो। उक्त विज्ञापनमा धेरै लोभिए। जसमा भर्खरका युवादेखि अवकास प्राप्त सुरक्षाकर्मी आकर्षित भए।
दैलेखकी चाँदनी रेग्मीका अनुसार लक्जम्बर्गका लागि भनेर ५० हजार देखि ३ लाखसम्म उठाइएको थियो।
आवेदन दिनेको संख्या ३ सयको हाराहारीमा थियो। रेग्मीका श्रीमान दुर्गा पनि यही फन्दामा परेका थिए। तर ठगी हुँदैछ भन्ने थाहा हुँदाहुँदै पनि श्रीमानले अटेर गरेपछि उनी मौन बसिन्। आफ्नो सम्पर्कमा आएका सबैलाई रकम फिर्ता गर्न भनिन् तर मानेनन्।
केही समयपछि ठगी समूहमा रहेका सबै फरार भए। पीडितहरूको कुरालाई आधार मान्ने हो भने ६ देखि ७ करोड नेपाली रुपैयाँ ठगी भएको छ। ठगी काण्ड यतिमै सीमित छैन।
लक्जम्बर्ग लैजाने भनेर भिसा समेत फेक दिइएको देखिन्छ। जुन नयाँ दिल्लीमा रहेको लक्जम्बर्गको दूतावासले प्रमाणित गरेको छ। तर भिसा नक्कली हुँदाहुँदै पनि उनीहरूको श्रम बनेको थियो।
फेक भिसा तर श्रम स्वीकृति भने सक्कली थियो। जब दलाल फरार भए त्यसपछि उनीहरूलाई थाहा भयो कि यो सबै नक्कली रहेछ।
गत वर्ष अक्टोबरमा परिवारसहित बिदा मनाउन लक्जम्बर्ग पुगेको थिएँ।
सोही क्रममा सामाजिक सञ्जालमा फ्री लक्जम्बर्ग शीर्षक राखेर एउटा क्लिप राखेँ। जसमा मैले त्यहाँको यातायातको बारेमा थोरै जानकारी दिएको थिएँ। उक्त क्लिप एकाएक भाइरल बन्यो।
धेरैले मलाई व्यक्तिगत म्यासेज गरे। जसमा आफूहरूले लक्जम्बर्गको लागि आवेदन दिएको, पैसा तिरेको अनि फसेको गुनासो आएको थियो। सोही क्रममा मैले लिलिना नाम गरेकी एक युवतीसँग विस्तृत विवरण मागेँ।
उनले माथि रेग्मी ठगीमा परेको एसेप्टिभ इमिग्रेसनमार्फत कुरा अगाडि बढाएको जानकारी दिइन्। मैले सम्पर्क नम्बर मागेँ र आफू ग्राहक बनेर कुराकानी गरेँ।
रेजिना बुढाथोकी नामकी युवतीले लक्जम्बर्गको लागि दुबईबाट प्रक्रिया हुने तर उडान नेपालबाट गराइने बताइन्। जुन असम्भव नै थियो।
मैले उनीसँगको कुराकानीको केही अंश सामाजिक सञ्जालमा राखिदिएँ। त्यसपछि उनको गाली, धम्की आउन थाल्यो। यसबाट म ढुक्क भएँ कि त्यहाँ ठूलो ठगी हुँदैछ भनेर।
त्यो क्लिपपछि धेरै पीडितहरू ठोक्किन आइपुगे। ठगिनेहरूमध्ये लक्जम्बर्ग, नर्वे, स्वीडेन, डेनमार्कको सपना देख्ने थिए।
उनीहरूले आफ्नो कागजात मलाई पठाइदिएँ। मैले सबै डकुमेन्ट सम्बन्धित दूतावासमा पठाएर बुझेँ। सबै नक्कली भन्ने प्रमाणित भयो।
अझ लक्जम्बर्ग दूतावासले त ठगीविरूद्ध प्रहरी केस गर्नु भनेर जबाफ फर्कायो। माथिका पात्रहरू लगायत धेरै मेरो सम्पर्कमा आए मैले उनीहरूलाई यसैगरी सहयोग गरिदिए।
विभिन्न देशका दूतावासहरूलाई पत्र पठाएर उनीहरूलाई दिइएको वर्क परमिटको डकुमेन्ट नक्कली हो कि सक्कली भनेर बुझिदिँदै आएको छु। म निष्कर्षमा पुगेँ कि नेपालीले नेपालीलाई नै ठगी गर्ने काम धेरै भइरहेको छ।
यी देशहरूबाहेक रोमानिया, क्रोएसिया, ग्रिस, अल्बानिया पठाउने भन्दै ठूलो ठगी भइरहेको छ।
अल्बानिया पठाउने भन्दै ठूलो रकम लिने अनि फेक भिसा फेक वर्क परमिट दिएर ठग्ने धेरै देखिन्छन्। एक आवेदकको कुरा मान्ने हो भने अल्बानियाको इमिग्रेसनले डिपोर्ट गरेका नेपाली पनि उत्तिकै छन्।
लक्जम्बर्ग लामो समयदेखि बस्दै आएका जित थापा लक्जम्बर्गको लागि केवल दक्ष नेपालीको लागि मात्रै सम्भव हुने बताउँछन्। थापा आफूहरूलाई पनि धेरै सोधपुछ हुने हुँदा फस्नबाट जोगिन सम्बन्धित देशको दूतावासमा बुझ्न सुझाव दिन्छन्।
त्यस्तै नर्वेमा बसेर नर्वे लैजाने बहानामा हुने ठगीबाट बच्न धेरै सूचना प्रदान गरेका सुरेन्द्र थपलिया पनि नर्वेको ठगीबाट बच्न आग्रह गर्छन्।
दुबईमा नेपालीबाट सञ्चालित एजेन्सीबाट नै धेरै यस्ता ठगी हुने हुँदा सामाजिक सञ्जालका विज्ञापनमा भर नपर्न र रकम नदिन उनको आग्रह छ।
त्यस्तै गरेर श्रम विभाग अन्तर्गत सञ्चार विभागले लक्जम्बर्ग सरकारले त्यस्ता कुनै पनि विज्ञापनमा विश्वास गरेर रकम नबुझाउन अनुरोध गरेको छ।
(युरोपमा रहेर पत्रकारिता गर्दै आएका सन्तोष न्यौपाने सन् २००९ देखि बेल्जियममा बसिरहेका छन्।)
