बच्चाहरूमा पेट दुख्ने समस्या अलि व्यापक छ।
पेट दुख्नुको मुख्य कारण खानपिन नै हो। यो मौसमी पनि हुन्छ। विशेषगरी जाडो महिना र पानी पर्ने मौसममा यस्तो समस्या धेरै हुन्छ। मौसम परिवर्तन हुने बेलामा भाइरसहरू सक्रिय हुने भएकाले पनि पेट दुख्ने समस्या हुन्छ।
बच्चाहरूलाई रूघाखोकी लागेका बेला त्यही फोहोर किटाणु मिसिएको थुक, खकार, सिँगान बच्चाहरूले निल्छन् जुन आन्द्रामा पुग्छ। त्यसले आन्द्राको संक्रमण गराउँछ।
पेटको गिर्खाहरूको काम बाहिरी किटाणुलाई समात्नु र हाम्रो शरीरमा फैलिन नदिनु हो। यो समात्ने क्रममा तिनीहरू आफैं सुन्निएर बसेका हुन्छन्। जति बेला आन्द्रा चल्छ, यी गिर्खाहरू पनि चल्ने भएकाले बच्चाहरूलाई धेरै पेट दुख्छ। यस्तो समस्या ६ महिना नाघेको र १२ वर्षभन्दा कम उमेरका बच्चालाई धेरै हुन्छ।
हाँसिरहेको बच्चा अचानक मुख बिगारेर रूने, पेट दुखेर छट्पटिने, वान्ता गर्ने हुन्छ। बच्चाहरूमा रहनसहन र खानपिनले समेत कब्जियत भएर पेट दुख्ने हुन्छ। एक वर्षको अवधिमा मेरो ओपिडीमा ३ सय ५० जनाभन्दा बढी बच्चाहरू पेट दुखेर आएका छन्।
पास्नी गरेपछि विभिन्न खालका खाना खुवाउन सुरू गर्दा बच्चाहरूलाई पेट दुख्ने समस्या हुन्छ। अभिभावकले यसलाई सामान्य रूपमा लिएका हुन्छन्। तर यो समस्या धेरै लामो भयो भने, बीसौं दिनसम्म दिसा नगर्ने समस्या समेत हुन्छ। यस्तो अवस्थामा आन्द्राको क्षमता बढ्दै जान्छ र आन्द्रा सुन्निने हुन्छ। कतिपयको त आन्द्रा फुटेर जटिलता निम्तिएको छ।
जंक फुड (पत्रु खाना) धेरै खुवाएर पेट दुख्ने समस्या थप बढेको छ। कहिलेकाहीँ जंक फुड खुवाउँदा केही हुँदैन। तर धेरैजसो घरहरूमा खाजाकै रूपमा यसलाई खुवाउन थालिएको छ। यसले गर्दा घरमै पाइने खाना बच्चाले मन पराउन छाडेका छन्। बच्चाले साग र तरकारी खान मन नगर्दा कब्जियत धेरै हुन्छ।
पानी राम्रो नहुने र सरसफाइ गतिलो नहुँदा जुकाको समस्या हुन्छ। जुकाले गर्दा पनि बच्चालाई पेट दुख्छ। जुका पर्यो भने बच्चाको तौल नबढ्ने, खाना खान मन नलाग्ने, वाकवाकी हुने हुन्छ।
मौसमी फ्लुका कारण झाडापखला लाग्ने भएकाले पनि पेट दुख्ने हुन्छ। कति बच्चालाई एपेन्डिसाइटिसले समस्या पारेको हुन्छ। कब्जियतको कारणले नै यस्तो हुने हो। ठूलो आन्द्रा र सानो आन्द्राको बीचमा रहेको यो अंगमा दिसाका कणहरू छिरेर पाक्ने हुन्छ। बच्चाहरूलाई विभिन्न कारणले एपेन्डिसाइटिस हुन्छ तर मुख्य कारण कब्जियत हो।
साधारण दुखाइ छ भने घरेलु उपचारले ठीक हुन सक्छ। त्यस्तो बेलामा बच्चाको खानपिनमा होसियारी अपनाउन सकिन्छ।
वान्ता हुने, खान नमान्ने तर पेट दुख्ने भएको छ भने चिकित्सककहाँ लैजानुपर्छ। बच्चाको दिसा गर्ने नियमितता छ कि छैन ख्याल गर्नुपर्छ। त्यसको आधारमा बच्चाको उपचार गर्नुपर्छ।
(बाल शल्यचिकित्सक डा. नृपेश राजभण्डारी नर्भिक अस्पताल र इशान बाल तथा महिला अस्पतालमा कार्यरत छन्।)
