चिनियाँ राष्ट्रपति सी चिनफिङ र भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले दुई देशको सम्बन्ध सुधार गर्न प्रतिबद्धता व्यक्त गरेका छन्।
सांघाई कोअपरेसन अर्गनाइजेसनको शिखर सम्मेलनमा भाग लिन चीन पुगेका मोदीसँग आइतबारको भेटमा सीले विश्वका सबैभन्दा बढी जनसंख्या भएका दुई देशहरूबीच मित्रता हुनुपर्छ भनेका छन्।
दुई देश असल छिमेकी बन्न सक्ने र विकासशिल र अविकसित देशहरूमा (ग्लोबल साउथ) महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्न सक्ने पनि सीले बताएका छन्।
सीले चीन र भारतको सम्बन्धलाई फेरि पनि ‘ड्र्यागन-हात्ती नृत्य’ भनेका छन्। सांस्कृतिक रूपमा चीनलाई ड्र्यागन भनिन्छ भने भारतलाई हात्तीका रूपमा चित्रण गरिन्छ।
सात वर्षपछि चीनको पहिलो भ्रमण गरेका मोदीले दुवै देश गत वर्षदेखि सकारात्मक दिशामा अघि बढिरहेको बताए।
‘हामी आपसी विश्वास, सम्मान र संवेदनशीलताका आधारमा हाम्रा सम्बन्धहरूलाई अगाडि बढाउन प्रतिबद्ध छौं,’ मोदीको आधिकारिक हेण्डलबाट सामाजिक सञ्जालमा पोस्ट भएको छ, ‘सीमामा सैनिक फिर्ता भएपछि शान्ति र स्थिरताको वातावरण बनेको छ।’
सीसँग भेटका क्रममा मोदीले चीनमा सीधा हवाई उडान सुरू गर्ने घोषणा पनि गरेका छन्।
चीनबाट सुरू भएको कोभिड महामारीका कारण सन् २०२० को सुरूमा दुई देशबीचका उडान बन्द भएका थिए।
सोही वर्षको जुन महिनामा गलवान उपत्यकामा भिडन्त भएपछि सम्बन्ध बिग्रेकाले कोभिड महामारी सकिएपछि पनि उडान भएका छैनन्। मोदीले कहिले देखि उडान सुरू हुने भन्ने चाहिं खुलाएनन्।
इण्डिगोले पहिलेदेखि नै चीन उडान गर्ने भनेको छ। त्यस्तै एयर इण्डियाले पनि चीन उडान गर्ने अपेक्षा गरिएको छ।
सन् २०२० जुनमा सीमा क्षेत्रको गलवान उपत्यकामा सैन्य झडप भएपछि भारत र चीनको सम्बन्ध बिग्रिएको थियो।
हतियारबिना भएको सो भिडन्तमा २० भारतीय र चार चिनियाँ सैनिक जवानको मृत्यु भएको थियो। गत वर्षको अन्त्यदेखि बल्ल दुई देशको सम्बन्ध सुध्रिन थालेको थियो।
पछिल्लो समय ट्रम्पले भारतप्रति कडा नीति लिएपछि यसमा झन् तीव्रता आएको छ। ट्रम्पले जुलाईको अन्त्यमा भारतबाट आयात हुने सबै सामानमा २५ प्रतिशत भन्सार लगाउने घोषणा गरेका थिए। त्यसपछि भारतले अझै रूसी कच्चा तेल किनिरहे अगस्टको अन्त्यदेखि लागू हुने गरी भारतबाट आयात हुने सबै सामानमा थप २५ प्रतिशत भन्सार शुल्क लगाउने चेतावनी दिएका थिए।
सो चेतावनी अनुसार ट्रम्पले बुधबारदेखि भारतीय सामानमा ५० प्रतिशत भन्सार शुल्क लगाइसकेका छन्। ट्रम्पले भारतप्रति आक्रामक नीति लिएपछि सांघाई कोअपरेसन अर्गनाइजेसनको शिखर सम्मेलनमा भाग लिन मोदी चीन गएका हुन्।
सम्बन्ध सुधार हुन थालेपछि भर्खरै चीनका विदेश मन्त्री वाङ यीले भारत भ्रमण गरेका थिए। सो भ्रमणमा भारत र चीनले एक अर्कालाई प्रतिद्वन्द्वी नभएर साझेदार ठान्नु पर्ने उनले बताएका थिए।
भ्रमणका क्रममा चीनले दुर्लभ खनिज पदार्थबाट बनेको चुम्बक भारतमा, मल र सुरूङ खन्ने मेसिनहरूको भारत निर्यातमा लगाएको प्रतिबन्ध हटाउन पनि सहमत भएको थियो।
त्यस्तै भारतसँगको सीमामा रहेको तनाव कम गर्ने लगायत विषयमा पनि दुई देशबीच सहमति भएको थियो। ब्लुमबर्गका अनुसार भारतमा युरिया मल निर्यात गर्न चीनले लगाएको प्रतिबन्ध अगस्ट महिनादेखि खुकुलो बनाएको छ।
मोदी निकट व्यवसायी गौतम अदानीको समूहले भारतमा ब्याट्री उत्पादन गर्न चिनियाँ विद्युतीय सवारी निर्माता बिवाइडीसँग छलफल पनि गरिरहेको छ।
मोदीले चिनियाँ नागरिकलाई टुरिस्ट भिसामा लगाएको प्रतिबन्ध यसअघि नै हटाइसकेका छन्। चीनले पनि भारतीय तीर्थयात्रीका लागि मानसरोवर यात्रा खुला गरिसकेको छ।
(विभिन्न अन्तर्राष्ट्रिय सञ्चार माध्यमहरूको सहयोगमा तयार पारिएको)
-1746009348.jpg)
