नेपाल समाजवादी पार्टी (नयाँ शक्ति) का नेता तथा पूर्वप्रधानमन्त्री बाबुराम भट्टराईले अध्यादेश ल्याएर संघीय संसदको सदस्य हुन तोकिएको २५ वर्षे उमेरसीमा हटाउने पर्ने भनेर दिएको अभिव्यक्ति चर्चामा छ।
भट्टराईले बिहीबार जेनजी प्रतिनिधिहरूको भावनालाई आत्मसात् गर्दै संघीय सांसद हुन तोकिएको उमेर घटाउनुपर्ने बताएका थिए। सरकारले प्रतिनिधि सभाको नयाँ निर्वाचन फागुन २१ गतेलाई तोकेको छ।
यसकारण अध्यादेशमार्फत् कानुन संशोधन गर्दै उमेर २१ मा घटाउनु उपयुक्त हुने उनले बताएका थिए।
‘तपाईंहरूले आन्दोलन गर्नुभएको छ, उम्मेदवार (प्रतिनिधि सभाको) हुन २५ वर्ष पूरा भएको हुनुपर्नेछ। यसलाई घटाउनुपर्यो। विश्वमा अन्यत्र कहीँ २१ र कहीँ त १८ वर्ष पनि रहेछ। अनि हामीले किन नगर्ने?,’ भट्टराईले भने, ‘भोट हाल्ने उमेर र उम्मेदवार हुने उमेर एउटै हुनुपर्छ। जब नेपालको नागरिकता १६ वर्षको छ भने उमेर पनि त्यही गर्दिए हुन्छ। भोट हाल्ने र नागरिकताको उमेर एउटै गरौं। उम्मेदवार हुने उमेर स्थानीय तहमा १८ र माथिल्लो तहमा २१ गरौं। यो तुरून्तै गर्न सकिन्छ, अध्यादेशबाट गरौं।’
तर भट्टराईले भनेजस्तो अध्यादेशबाट तुरून्त सांसद हुन तोकिएको उमेर घटाउन सकिँदैन। सांसद हुन निर्वाचन कानुनले होइन संविधानले नै उमेर तोकेको छ। संविधानको धारा ८७ मा यो व्यवस्था छ।
संविधानको धारा ८७ को उपधारा १ को (ख) मा भएको व्यवस्थाअनुसार प्रतिनिधि सभा सदस्य हुन २५ वर्ष र राष्ट्रिय सभा सदस्य हुन ३५ वर्ष उमेर पूरा भएको हुनुपर्नेछ।
त्यसकारण भट्टराईले भनेजस्तो अध्यादेश ल्याएर उमेरको सीमा बदल्न सकिँदैन। यसका लागि त संविधान नै संशोधन गर्नुपर्छ। अहिले प्रतिनिधि सभा नै नभएको अवस्थामा संविधान संशोधन हुनै सक्दैन।
त्यस्तै भट्टराईले चुनाव गराउन नलागे संविधान नै डिरेल हुने खतरा रहेको पनि औंल्याएका थिए। ‘चुनाव गराउनुपर्छ। चुनाव गरिएन भने के हुन्छ त संविधान त डिरेल हुन्छ,’ उनले भने।
अहिलेको उपलब्धीलाई आधा भरिएको गिलाससँग तुलना गर्दै उनले यसलाई पूरा गराउन पनि चुनाव चाहिने बताए। केही शक्तिले आन्दोलन गरेर आधा भरिएको पनि घोप्ट्याउन चाहेको समेत टिप्पणी गरे।
‘चुनाव भएन भने आधा गिलास पनि घोप्टिन्छ फेरि। कोही त घोप्टियोस् भनेर लाग्ने पनि छन्। देख्नुभएको छ नि। केही मानिसहरूले बडा आन्दोलनआन्दोलन भनेका छन्। त्यो तपाईंहरूको समर्थनको आन्दोलन होइन। यो आधा गिलासलाई पनि घोप्ट्याउने आन्दोलन हो। तपाईंहरूले आधा गिलाँस थप्ने आन्दोलन गरिराख्नुभएको छ। त्यसले घोप्ट्याउने आन्दोलनप्रति सतर्क हुँदै निर्वाचन गर्नुपर्छ,’ उनले भने।
त्यस्तै उनले वर्तमान सरकार जेनजीहरूप्रति जबाफदेयी भएर काम गर्नुपर्ने बताए।
‘केही काम चाहिँ तपाईंहरूले, के सहमति गर्नुपर्यो भने विदेशमा भएकाहरूले भोट हाल्ने गरी कानुनमा व्यवस्थापन गर्नुपर्यो,’ उनले भने।
-1746009348.jpg)
