लकडाउनकै बेला काठमाडौंको एक सरकारी विद्यालयले ३६ जनालाई जागिरबाट निकालेको छ।
टोखा नगरपालिका-७ को तिलिङ्गाटार माध्यमिक विद्यालयले अब कहिले खुल्छ यकिन छैन भन्दै लामो समयदेखि पढाउँदै आएका शिक्षक, कर्मचारी र सुरक्षागार्डलाई निकालेको हो।
वैशाख अन्तिम साता विद्यालय व्यवस्थापन समिति बैठक राखेर विद्यालयले शिक्षक, कर्मचारी र सुरक्षा गार्डको करार अवधि नथप्ने निर्णय गरेको हो।
विद्यालयका प्रधानाध्यापक सरोजकुमार पाण्डेले विद्यालयमा आर्थिक संकट आइपरेकोले ३६ जनाकै करार अवधि थप नभएको बताए।
‘उहाँहरूको करार अवधि चैतमा सकिएको हो,’ उनले सेतोपाटीसँग भने, ‘अहिलेसम्मको तलब खुवाएर विद्यालय व्यवस्थापन समितिले म्याद थप गरेन।’
यस विद्यालयमा गत शैक्षिक सत्रसम्म एक हजार तीन सय पाँच जना विद्यार्थी थिए। नयाँ भर्ना कोरोनाका कारण बन्द छ।
प्रअ पाण्डेले दिएको जानकारीअनुसार विद्यालयमा ३० जना शिक्षक सरकारी दरबन्दीका छन्।
‘विद्यार्थी संख्या बढेपछि विगतमा शिक्षक, कर्मचारी पनि थपिँदै गइएको थियो,’ उनले भने, ‘अहिले शिक्षा नि:शुल्क हुँदै गयो, अभिभावकले पैसा तिर्दैनन्। ३६ जना निजी स्रोतका शिक्षकलाई तलब कसरी खुवाउने?’
पछिल्ला दुई वर्ष ती शिक्षक, कर्मचारीलाई तलब खुवाउन समस्या परेको उनले बताए।
‘जेनतेन चैतसम्म धानिएको हो,’ उनले भने, ‘स्कुलमा पैसो छैन। अभिभावकले तिरे पो पैसा हुन्छ र तलब खुवाउने।’
जागिरबाट निकालिएका शिक्षकहरू लामो समयदेखि कार्यरत थिए। विद्यालयको पुस्तकालयमा रहेका कर्मचारीको पनि जागिर गएको हो।
‘नमूना स्कुलमा परेको पैसा पनि सरकारले दिएन। कोरियनहरूले पुस्तकालय बनाउँदा पैसा दिएका थिए पछि दिन छाडे,’ उनले भने, ‘पोहोरदेखि आर्थिक संकटले गाह्रो पर्दै आएको थियो। अहिले कोरोनाले झन् संकट ल्यायो।’
विव्यसले शैक्षिक सत्र सुरू भएपछि विद्यार्थी संख्या हेरेर ती शिक्षक, कर्मचारीको म्याद थप गर्न सक्ने प्रअ पाण्डेले बताए।
‘करार अवधि थप गर्ने/नगर्ने अधिकार विव्यसलाई छ। आवश्यकता हेरेर नयाँ शैक्षिक सत्रपछि पूराना शिक्षक, कर्मचारीको म्याद थप गर्ने निर्णय भएको छ,’ प्रअ पाण्डेले थपे।
नयाँ शैक्षिक सत्र कहिलेदेखि सुरू हुन्छ भन्ने एकिन नहुँदा पनि ती शिक्षक, कर्मचारीको करार अवधि थप गर्न नसकिएको उनले बताए।
‘नयाँ शैक्षिक सत्र कहिलेदेखि सुरू हुन्छ नै एकिन छैन। दशैं पो पुग्ने हो कि!,’ उनले भने, ‘एक महिनामा तलबमा सात लाख खर्च हुन्छ, विद्यालयको खातामा २० हजार छ। कसरी करार अवधि थप्ने?’
उनले विद्यालयको दुइटा ब्लकमा भौतिक पूर्वाधार खडा गर्दा लागेको २० लाख ऋण तिर्न बाँकी रहेको पनि बताए।
‘बेला कोरोनाको पर्यो, विद्यालयमा आर्थिक संकट छ,’ उनले भने, ‘स्रोत जुट्यो भने पछि शिक्षक, कर्मचारी राख्न सकिन्छ। अहिले करार अवधि थपेर तलब खुवाउन सकिन्न।’
उनले विद्यालयलाई सहयोग गर्न भन्दै वडा कार्यालय र नगरपालिकालाई जानकारी गराइएको पनि बताए।
‘सबैजना बसेर अहिलेको अवस्था र आर्थिक संकट हेरेरै शिक्षक, कर्मचारीको करार अवधि थप नगरिएको हो,’ प्रअ पाण्डेले भने, ‘निजी स्रोतका शिक्षक अरू विद्यालयले हटाउँदै गए, हामीले राखेका थियौं। अब धान्न नसकिने भो।’
टोखा नगरपालिका वडा नम्बर ७ का अध्यक्ष नरोत्तम रानाले विद्यालयले ठूलो संख्यामा शिक्षक, कर्मचारी निकालेको अवस्थाबारे छलफल गर्ने तयारी भइरहेको बताए।
‘आज वा भोलि विव्यस समितिसँग बैठक बस्छौं,’ उनले सेतोपाटीसँग भने, ‘अवस्था के रहेछ बुझ्छौं।’
चार महिना अघि सेवा सुविधाबारे शिक्षकले गुनासो गरे पनि अहिले कसैले पनि वडामा निवेदन नदिएको उनले बताए।
