आगामी फागुन ११ गतेदेखि सार्वजनिक सेयर निश्कासनमा सिआस्बा प्रणाली अनिवार्य गरिने भएको छ। सिडिएस एण्ड क्लियरिङका प्रवक्ता सुरेश न्यौपानेका अनुसार सिआस्बा अनिवार्य गर्नका लागि सबै तयारी पुरा भएको छ।
हालसम्म ४५ वटा बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरुले सिआस्बा सेवा प्रदान गर्नका लागि स्वीकृति लिइसकेको न्यौपानेले जानकारी दिए। यसअघि माघ ९ गतेदेखि नै सिआस्बा अनिवार्य गर्ने भनिए पनि धितोपत्र बोर्डको निर्देशनपछि रोकिएको थियो।
सम्पूर्ण रुपमा बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरु आवद्ध नभइसकेको भन्दै बोर्डले संख्यात्मक रुपमा वृद्धि गरेर मात्रै अनिवार्य गर्न निर्देशन दिएको थियो। न्यौपानेका अनुसार थप अन्य बैंक तथा वित्तीय संस्थालाई यसमा आवद्ध गराउनका लागि पनि परामर्श भइरहेकाले फागुन ११ गतेसम्म अझै बढ्नेछ।
सिडिएस एण्ड क्लियरिङले सिआस्बामा आवद्ध सबै बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरुलाई सम्पूर्ण शाखाबाट सेवा प्रदान गर्न सकुर्लर गरिसकेको जनाएको छ। ‘सबै शाखाबाट सिआस्बा सेवा दिन आवद्ध संस्थाहरुलाई सर्कुलर गरेका छौँ’ न्यौपानेले भने।
सिआस्बा अनिवार्य भइसकेपछि एक सातामै बिक्री प्रवन्धकले प्राथमिक निश्कासनको बाँडफाँड गर्न सक्ने उनले बताए। हाल विभिन्न कम्पनीको आइपिओ तथा एफपिओ खुलेको एक महिनामा मात्रै बाँडफाँड हुने गरेको छ।
‘यसबाट आवेदन दिनेको डिम्याट खाता भेरिभाइ भइसकेको हुन्छ, त्यसकारण प्रोसेसिङ लामो हुँदैन’ उनले भने ‘एक सातामा सहजै बाँडफाँड गर्न सकिन्छ।’
सिआस्बा अनिवार्य लागू भइसकेपछि लगानीकर्ताले घरमै बसेर आइपिओ, एफपिओ तथा हकप्रदका लागि आवेदन दिन सक्नेछन्।
न्यौपानेका अनुसार सिआस्बा अनिवार्य गरिएपछि परम्परागत प्रक्रियाबाट अर्थात सिआरएन नम्वर नभएका आवेदन लिइने छैन। लगानीकर्तालाई पनि सम्वन्धित खाता भएको बैंकमा गई सिआरएन नम्वर लिन उनले आग्रह गरे।
सिडिएससीका अनुसार अब खुल्ने कुनै पनि संस्थाको आइपिओ तथा एफपिओमा यही प्रणालीबाट मात्रै आवेदन दिइनुपर्नेछ।
सिआस्बामार्फत कसरी भर्ने सेयर आवेदन ?यसअघि नै लागू भएको आस्बा प्रणालीको विकसित रुप सिआस्बा हो। ‘एप्लिकेसन सपोर्टेड बाई ब्लक एमाउन्ट’लाई छोटो रुपमा आस्बा भन्ने गरिन्छ। त्यसैको अगाडि सि अर्थात ‘सेन्ट्रलाइज्ड’ थपिएर ‘सिआस्बा’ भएको हो।
यस प्रणालीबाट आवेदन दिइसकेपछि तोकिएको रकम बैंक खातामै ब्लक हुन्छ भने आवेदन एकीकृत भई विक्री प्रवन्धकले पाउँछ। विक्री प्रवन्धकले आवेदन पाएपछि उसले डिम्याट खाता रुजु गरिरहनु पर्दैन। अर्थात यदी डिम्याट खाता गलत भएमा सफ्टवेयरले आवेदन नै लिँदैन।
यस प्रणालीमार्फत आवेदन दिनका लागि लगानीकर्ताले सबैभन्दा पहिले आफ्नो खाता भएको बैंकमा गई सि.आर.एन. अर्थात रजिस्ट्रेसन नम्वर लिनु पर्दछ। सो नम्वर लिइसकेपछि सिआस्बाको भौचर भरेर बैंकका कर्मचारीको सहयोगमा वा आफैले इन्टरनेटका माध्यमबाट आवेदन गर्न सकिनेछ।
आफैले इन्टरनेटका माध्यमबाट आवेदन गर्नका लागि सिआरएन नम्वर लिएर पुनः डिम्याट खाता भएको कम्पनीमा गई लगानीकर्ताले आफ्नो ‘लगीन आइडी’ र ‘पासवर्ड’ लिनुपर्दछ।
आइडी तथा पासवर्ड लिइसकेपछि सेयर आवेदन खुलेका बेला इन्टरनेटको माध्यमबाट घरमै बसेर आवेदन दिन सकिनेछ। ‘मेरो सेयर’ नामको एप्लिकेसन खोलेर त्यसमा डिपी (डिम्याट खाता भएको कम्पनीको नाम), आइडी र पासवर्ड खोलेर लगइन गर्नुपर्दछ।
लगइन गरिसकेपछि आवेदकले बैंक नाम, खाता नम्वर, सिआरएन नम्वरसहितका विवरणहरु भरेर ‘सबमिट’ गर्न सक्नेछन्। यसरी आवेदन दिइसकेपछि २५ रुपैयाँ शुल्क बैंक खाताबाट कटौती हुनेछ।
