भारतको राजकीय भ्रमणमा रहेका रूसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनले भारतलाई इन्धनको 'नियमित आपूर्ति' गर्न तयार रहेको बताएका छन्।
शुक्रबार नयाँ दिल्लीमा भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीसँगको संयुक्त पत्रकार सम्मेलनमा पुटिनले उक्त कुरा बताएका हुन्।
उनले नियमित इन्धन आपूर्तिको प्रतिबद्धता त्यति बेला गरेका छन्, जब अमेरिकाले रूसी तेल नकिन्न भारतमाथि दबाब बढाइरहेको छ।
'अमेरिकाले आफै रूसी परमाणु इन्धन किनिरहँदा भारतलाई हामीसँग तेल किन्यो भनेर किन दण्डित गरिनुपर्छ?' पुटिनले भने।
अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले रूसी तेल खरिद जारी राखेको भन्दै भारतीय उत्पादनमा ५० प्रतिशतसम्म शुल्क लगाइदिएका छन्। उनको आरोप छ — दिल्लीले रूसी तेल किन्दा युक्रेन युद्धलाई आर्थिक सहयोग पुगेको छ।
भारतले भने यो आरोप अस्वीकार गरेको छ।
संयुक्त पत्रकार सम्मेलनमा भारतीय प्रधानमन्त्री मोदीले ऊर्जा सुरक्षालाई भारत–रूस साझेदारीको बलियो स्तम्भ भने पनि तेल आपूर्तिबारे टिप्पणी गरेनन्।
भारत विश्वकै तेस्रो ठूलो पेट्रोलियम उपभोक्ता हो। उसले सन् २०२२ मा युक्रेन युद्ध सुरू भएदेखि रूसी तेल आयात परिमाण बढाएको छ। केही भारतीय कम्पनीले भने अमेरिकी प्रतिबन्धका कारण आयात घटाउन थालेका छन्।
सन् २०२१ पछि रूसी राष्ट्रपति पुटिन पहिलो पटक भारत–रूस वार्षिक शिखर सम्मेलनका लागि नयाँ दिल्ली आएका हुन्।
भारत र रूसबीच 'विशेषाधिकार प्राप्त रणनीतिक साझेदारी' छ। यी दुई देश धेरै महत्त्वपूर्ण समयमा एकअर्काको पक्षमा सँगसँगै उभिँदै आएका छन्।
पुटिनको यो भारत यात्रालाई अन्तर्राष्ट्रिय जगतले चासोका साथ हेरिरहेको छ। किनभने, पुटिनको भारत यात्रा त्यति बेला भइरहेको छ, जब रूस र युक्रेनबीच जारी युद्ध अन्त्य गराउने सम्भावित 'शान्ति सम्झौता' को प्रारम्भिक वार्तामा अमेरिका जुटिरहेको छ।
पछिल्लो समय भारत र अमेरिकाको सम्बन्धमा चिसोपना बढिरहेको छ। खासगरी भन्सार शुल्क विवादका कारण उनीहरूको सम्बन्ध चिस्सिएको हो।
सुरूमा ट्रम्पले भारतीय उत्पादनमा २५ प्रतिशत शुल्क लगाए। पछि रूसी तेल किनिरहेको आरोप लगाउँदै थप २५ प्रतिशत शुल्क वृद्धि गरे। भारतले यसलाई 'अन्यायपूर्ण र अव्यावहारिक' भनेको थियो।
यसैमा टिप्पणी गर्दै पुटिनले 'अमेरिकाले परमाणु इन्धन हामीबाट किन्ने अधिकार राख्छ भने भारतले किन राख्न नपाउने?' भन्दै प्रश्न गरेका हुन्।
अन्तर्राष्ट्रिय सञ्चार माध्यम 'ब्लुमबर्ग' का अनुसार अमेरिका अझै पनि परमाणु रिएक्टरका लागि रूसकै इन्धनमा धेरै निर्भर छ।
त्यस्तै, पुटिन र मोदीले भिसा, व्यापार र परमाणु परियोजनासम्बन्धी सम्झौताका मस्यौदा पनि शुक्रबार आदानप्रदान गरेका छन्।
भारतले रूसी पर्यटकका लागि ३० दिनका दुई नयाँ भिसा स्किम घोषणा गरेको छ। रूसी नागरिकका लागि ३० दिनको नि:शुल्क भिसा लागू गर्ने मोदीले बताएका छन्।
यो भ्रमणमा ठूला रक्षा सम्झौता भने घोषणा भएनन्। तर जहाज निर्माण, परमाणु ऊर्जा र 'क्रिटिकल मिनरल्स' क्षेत्रमा समझदारी भएको बिबिसीले जनाएको छ।
दुवै देशले सन् २०३० सम्मको आर्थिक कार्यक्रम पनि सार्वजनिक गरेका छन्, जसमा रोजगारी, स्वास्थ्य, उद्योग, यातायात र लगानीका योजना छन्।
पुटिनले भने, 'दुई देशको व्यापारलाई ६० अर्ब डलरबाट छिट्टै १०० अर्ब डलर पुर्याउन सक्छौं भन्नेमा म विश्वस्त छु।'
पुटिनले भारतको सबभन्दा ठूलो परमाणु ऊर्जा प्लान्ट निर्माणलाई 'फ्ल्यागसिप प्रोजेक्ट' भन्दै सहयोग गर्ने बताएका छन्।
बैठकपछि जारी संयुक्त वक्तव्यमा रक्षा क्षेत्रमा संयुक्त अनुसन्धान, विकास र उन्नत रक्षा उपकरण उत्पादनतर्फ साझेदारी गरिने उल्लेख छ।
***
-1746009348.jpg)
