बच्चा नबस्ने कारणहरू धेरै छन्। महिला र पुरूष दुवैको कारणले बच्चा नबस्न सक्छ।
एक वर्षदेखि निरन्तर कोशिस गर्दा, महिलाको उमेर ३५ वर्षभन्दा माथि छ र ६ महिनादेखि निरन्तर कोशिस गर्दासमेत बच्चा बसेन भने उपचार गराउनुपर्छ।
कसको समस्या हो भन्ने थाहा पाउन पुरूषको बिर्य परीक्षण गरिन्छ। कहिलेकाहीँ शुक्राणु संख्या, चाल र आकारमासमेत समस्या हुनसक्छ।
महिलाको हकमा डिम्बको भण्डार, उमेर समूह, अण्डा उत्पादन र पाठेघर परीक्षण हुन्छ। यीमध्ये कुनै समस्या भएमा गर्भ नरहन सक्छ। महिलाको गर्भनली खुला भए/नभएको समेत हेर्नुपर्छ।
सबैभन्दा पहिले महिला या पुरूष कसका कारणले बच्चा नबसेको भन्ने पत्ता लगाउनुपर्छ। यौनसम्पर्कको समय मिलेन भने पनि बच्चा नबसेको हुनसक्छ।
कतिपय अवस्थामा महिलाको अण्डा नै नबन्नेजस्ता जटिल कारण समेत हुन्छन्। त्यस्तो बेला अण्डा बनाउने औषधि दिएर समेत उपचार गरिन्छ।
श्रीमानमा कुनै समस्या छ भने त्यहीअनुसारको प्रविधिको प्रयोग गरेर उपचार गर्न सकिन्छ।
बच्चा नबसेको समस्यामा आइभिएफ प्रविधि समेत प्रयोग गर्न सकिन्छ। दाताबाट महिलाको अण्डा लिएर अथवा पुरूषको बिर्य दान गरेर उपचार गर्न सकिन्छ। दाताबाट अण्डा र बिर्य दुवै लिएर समेत गर्भ राख्न सकिन्छ।
उमेर धेरै हुनु पनि बच्चा नबस्ने एउटा कारण हो। अहिले मानिसहरू आफ्नो करियरको चिन्ताले ढिलो उमेरमा बच्चा जन्माउँछन्। एउटा निश्चित उमेर कटेपछि पुरूष र महिला दुवैको बच्चा जन्माउने क्षमतामा ह्रास आउँछ।
३० वर्ष कटेपछि महिलामा अण्डाको गुणस्तर र भण्डारणमा कमी भएको हुन्छ। कतिपय दम्पत्तिको हकमा बिहे चाँडै भएको भए पनि पुरूषहरू लगत्तै विदेश गएका हुन्छन्। विदेशबाट आउँदा समय मिल्दैन। छुट्टिको समय छोटो हुन्छ। त्यस्तो अवस्थामा गर्भ रहने समय नमिल्न सक्छ। उमेर बढ्दै जान्छ अनि प्रजनन क्षमता ह्रास हुँदै जान्छ।
त्यस्तै विदेशमा काम गर्ने युवाको काम गर्ने वातावरणको कारणले समेत शुक्राणुमा समस्या आउँछ। जसले पुरूषहरूको प्रजनन क्षमता कम हुँदै जान्छ। कतिपय अवस्थामा आफ्नो बारेमा चासो नलिएर पनि यो समस्या हुन्छ। चिकित्सकलाई समयमै नदेखाउँदा पनि समस्या बढ्दै गएको देखिन्छ।
एन्डोमेट्रियोसिस भन्ने समस्याका कारण पनि बच्चा नबस्न सक्छ। यो समस्या महिलाले मात्रै बुझेका हुन्छन्। यसमा पाठेघरको भित्रको लाइनिङ गर्भनलीको माध्यमबाट गएर डिम्बमा बस्छ। कहिलेकाहीँ पाठेघर र आन्द्राको बीचको भागमा पनि गएर बस्दिन्छ। कहिलेकाहीँ पिसाब थैलीमा पनि गएर बसिदिन्छ। कहिलेकाहीँ आन्द्रामा पनि यो टिस्यू भएर बसिदिन्छ। महिनावारी भएको समयमा त्यो टिस्यू बगेर जान पाउँदैन। त्यो रगतको पोका जस्तो भएर अण्डासयमा गएर बस्छ। यसले गर्दा बच्चा नबस्ने समस्या हुन्छ।
बच्चा नबस्ने र यसको उपचार लगायतका विषयमा केन्द्रित रहेर हामीले बात्सल्य नेचुरल आइभिएफमा कार्यरत आइभिएफ विशेषज्ञ निजा राजभण्डारी (बाटाजु) सँग भिडिओ कुराकानी गरेका छौं।
