अहिले सेयर बजारमा धेरैजसो कम्पनीले लाभांश दिइसकेका छन्। धेरैको लाभांश समायोजनको कारण उच्च दरमा सेयर मूल्य घटिसकेको छ।
अहिले सेयर बजार घट्दो प्रवृत्तिमा रहँदा त्यस्ता कम्पनीको मूल्य थप घटेको छ।
लाभांश प्राप्त गर्न अब अर्को एक वर्ष कुर्नुपर्ने भएकाले पनि यस्ता सेयरमा आकर्षण घट्न थाल्छ।
त्यसैले यसरी लाभांश समायोजन भइसकेका कम्पनीहरूको अहिले सेयर किन्ने अवसर भने हुन सक्छ।
त्यसो भए कस्ता कम्पनी छान्दा दीर्घकालमा समस्या नहोला त?
यस्ता कम्पनी छान्दा विभिन्न सूचकहरूलाई आधार मान्न सकिन्छ।
पहिलो सूचक हो मूल्य प्रवृत्ति।
कतिपय कम्पनीहरूको सेयर मूल्य लाभांश समायोजनको कारण ३०–४० प्रतिशतसम्म घटिसकेको छ।
यसरी त्यस्ता कम्पनीको मूल्य चार–पाँच वर्षयताकै न्युन विन्दु आसपास आएको पनि छ। र, यो न्यून विन्दुबाट मूल्य तल ओर्लिएको छैन। यस्ता कम्पनी लगानीका लागि उपयुक्त हुन सक्छन्।
अर्को हो, मूल्यलाई 'सपोर्ट' गर्ने वित्तीय सूचक।
मूल्य न्यून विन्दुमा आइपुग्दा किन्ने अवसर पनि हो। तर सेयर किन्नुअघि कम्पनीको वित्तीय अवस्था हेर्नैपर्छ।
अहिले कम्पनीहरूको पहिलो त्रैमासिक वित्तीय विवरण सार्वजनिक भइसकेको छ। कम्पनीको नाफाको वृद्धिदर कस्तो छ भनेर समकक्षी कम्पनीहरूसँग नाफाको वृद्धिदर तुलना गर्न सकिन्छ।
कम्पनीको प्रतिसेयर आम्दानी, प्रतिसेयर नेटवर्थ कति छ भन्ने पनि हेर्नुपर्छ। अन्य कम्पनीहरूको यस्तो सूचकसँग तुलना गर्न सकिन्छ।
त्यस्तै तेस्रो सूचक हो लाभांश दर।
विगतमा दिँदै आएको लाभांश दरको आधारमा पनि धेरै लगानीकर्ताले त्यस्ता कम्पनीको सेयर किनिरहेका हुन्छन्।
तर कम्पनीहरूले पहिले दिँदै आएको लाभांश दर भविष्यमा पनि दिन सक्ने अवस्था छ कि छैन भनेर हेर्नुपर्ने हुन्छ।
कम्पनीले यसअघि उच्च दरमा लाभांशमा बोनस सेयर दिँदै आएका छन् भने यसरी बढेको पुँजीको अनुपातमा पहिले जसरी नै लाभांश दिन सक्ने अवस्था नहुन पनि सक्छ।
कम्पनीहरूले बोनस सेयर दिएपछि लगानीकर्ताको सेयर खातामा सेयर संख्या बढ्छ। कम्पनीको चुक्तापुँजी पनि बढ्छ।
यसरी चुक्तापुँजी बढ्दा कम्पनीको लाभांश क्षमता घट्न सक्छ। लाभांश क्षमता नघट्न त्यही अनुसार नाफा कमाएको हुनुपर्छ।
अहिले धेरैजसो सूचीकृत कम्पनीहरूले त्रैमासिक वित्तीय विवरणमा लाभांश क्षमता उल्लेख गरिरहेका हुन्छन्। यस्तो सूचकले पनि कम्पनीको क्षमता बढ्दै छ कि छैन भनेर देखाउँछ।
वित्तीय विवरणमा लाभांश क्षमता उल्लेख नगर्ने कम्पनीहरूको सञ्चित आम्दानी हेर्न सकिन्छ। यस्तो नाफा बढ्दो क्रममा छ र उही क्षेत्रका अन्य कम्पनीहरूको तुलनामा धेरै छ भने सेयर लगानीका लागि उपयुक्त हुन सक्छ।
विगतको लाभांश दर हेरिरहँदा कतिपय कम्पनीले केही वर्षदेखि लाभांश दिन नसकिरहेका हुन सक्छन्। अहिले आएर कम्पनी लाभांश दिन सक्ने अवस्थामा आइपुगेको पनि हुन सक्छ।
यस्तो विश्लेषणका लागि पनि सञ्चित आम्दानी हेर्न सकिन्छ।