शुक्रबार रातिदेखि तनावग्रस्त बनेको बाँकेको डुडुवा गाउँपालिका हिरमिनियास्थित जयेन्दु बालसुधार गृहको स्थिति १४ घण्टापछि स्थानीय प्रशासनको नियन्त्रणमा आएको छ।
शुक्रबार दिउँसो होली खेल्ने क्रममा दुई समूहबीच भएको विवाद बढ्दै जाँदा सुधार गृहमा रहेका बालकहरू दुई समूह बनेर कुटाकुट र हानाहान गरेका थिए।
दिउँसोदेखि सामान्य विवाद बढ्दै जाँदा राति झडप भएको थियो। रातिदेखि सुरु भएको झडप नियन्त्रण गर्न नसक्दा शनिबार बालसुधार गृहमै आगजनी भएको थियो।
बांकेका प्रमुख जिल्ला अधिकारी धर्मराज जोशीले शनिबार दिउँसो २ बजे बालसुधार गृहको तनावपूर्ण अवस्था प्रशासनको नियन्त्रणमा आइसकेको बताए।
‘हामीले लामो प्रयासपछि बालसुधार गृहमा भएको तनावग्रस्त परिस्थिती नियन्त्रणमा लिएका छौं, सबै बालकहरू प्रशासनको सम्पर्कमा छन्,’ प्रमुख जिल्ला अधिकारी जोशीले भने।
प्रजिअ जोशीका अनुसार शुक्रबार राति भएको आपसी झडपमा ४९ जना बालकहरू घाइते भएका छन्। उनीहरुलाई उपचारका लागि भेरी अस्पतालमा लगिएको छ।
तीमध्ये ६ जना गम्भीर घाइते भएका छन्। गम्भीर घाइते भएकामध्ये ५ जनाको भेरी अस्पताल र एक जनाको नेपालगन्ज नर्सिङ होममा उपचार भइरहेको प्रजिअ जोशीले जानकारी दिए।
सुधारगृहलाई नियन्त्रणमा लिने क्रममा ३ जना प्रहरी र समाचार संकलनका लागि पुगेका केही पत्रकार समेत घाइते भएका छन्।
सुधार गृहको भुइँतलामा आगजनी गरेर सबैभन्दा माथिल्लो तलामा बसेका बालकहरूले हथौडा र रडको प्रयोग गरी भवनको गाह्रो भत्काएर प्रहरीमाथी आक्रमण गरेका कारण नियन्त्रणमा लिन कठिन भएको प्रजिअ जोशीले बताए।
बाल सुधार गृहमा बर्दीमा प्रहरी राख्न नमिल्ने व्यवस्था छ। त्यहाँ खटिँदा प्रहरीले हतियार पनि बोक्न नपाउने प्रावधान छ। त्यसैको फाइदा उठाएर सुधार गृहभित्र अराजक गतिविधि हुने गरेको प्रजिअ जोशीले बताए।
‘उनीहरूलाई प्रहरीले केही गर्न नपाउने कानुनी व्यवस्था छ भन्ने बुझेर नै संगठित ढंगले आक्रमण गरे जस्तो स्थिती थियो,'उनले भने।
उनका अनुसार सुधार गृहमा कुल २५५ जना बालक छन्। तर, तिनको सुरक्षाका लागि सादा पोसाकका जम्मा १२ जना मात्रै प्रहरी खटिएका छन्। प्रहरीसँग हतियारका नाममा लौरो पनि हुँदैन भन्ने बुझेर उनीहरु आक्रमक बनेको हुनसक्ने प्रशासनको आकलन छ।
बालकहरुले गरेको आगजनीका कारण सुधार गृहको भुइँतल्ला जलेर काम नलाग्ने अवस्थामा पुगेको छ। आगजनीबाट मानवीय क्षती भएको छैन। तर मर्मत नगरेसम्म भवनमा बस्न सक्ने अवस्था नभएको प्रजिअ जोशीले बताए।
उमेरले बालिग भइसकेकाहरु समेत बाल सुधारगृह भित्र रहने कानुनी व्यवस्थाका कारण देशभरका बालसुधार गृहहरुमा समयश-समयमा झडपका घटना भएका छन्।
प्रमुख जिल्ला अधिकारी जोशीले जयेन्दुको विवाद पनि १८ वर्ष उमेर नाघेकाहरुले बालबालिकाहरू माथी गर्न खोजेको दबावका कारण भएको बताए।
‘हामीले घटनाबारे बुझ्दा क्याप्टेन बन्दीले अन्य बन्दीलाई घरबाट पैसा मगाउन समेत दबाव दिने गरेका कारण आजको घटना भएको संकेत पाएका छौं त्यसबारे थप अध्ययन गर्दैछौं,’ उनले भने,'नयाँ बालकहरूलाई पुराना बन्दीहरुले पैसा मगाउन दवाव दिने रहेछन्, उनीहरुले भनेको नमान्दा कुटपिट गर्ने गर्दा रहेछन्।'
प्रजिअ जोशीका अनुसार सुधारगृहका प्रशासक(जेलर) को स्कुटर आगजनीबाट काम नलाग्ने भएको छ भने प्रहरीको एउटा मोटरसाइकल पनि जलाइएको आशंका गरिएको छ। जेलरको स्कुटर जलेको अवस्थामा भेटिएको छ भने प्रहरीको मोटरसाइकल भेटिएको छैन।
जोशीले अस्पतालमा रहेका घाइतेहरुले आफूहरुलाई जयेन्दु बालसुधार गृहमा नलैजान आग्रह गरेको बताए।
‘घाइतेहरुले हामीलाई त्यहाँ नलैजानुस् असुरक्षित छौं भनेका छन्। आगजनीका कारण पनि त्यहाँ बस्न सक्ने अवस्था छैन् केही दिनलाई नौबस्तामा रहेको सुधारगृहमा लैजान्छौं उनीहरुको दीर्घकालीन व्यवस्थापन गर्नुपर्ने अवस्था छ,' प्रमुख जिल्ला अधिकारी जोशीले भने।
