बालबालिकालाई कुन उमेरमा स्मार्टफोन दिनु उपयुक्त हुन्छ? धेरै अभिभावकका लागि यो जटिल प्रश्न बनेको छ।
एक अध्ययनले १२ वर्षभन्दा अघि स्मार्ट फोन दिनु बालबालिकाको स्वास्थ्यका लागि हानिकारक हुने निष्कर्ष निकालेको अमेरिकी पत्रिका द न्युयोर्क टाइम्सले जनाएको छ।
सोमबार चिकित्सा जर्नल पेडियाट्रिक्समा प्रकाशित अध्ययनअनुसार १२ वर्षको उमेरअघि नै स्मार्टफोन पाएका बालबालिकामा डिप्रेसन, मोटोपना र अपर्याप्त निद्राको जोखिम बढी हुने निष्कर्ष निकालेको हो।
अमेरिकामा सञ्चालित बालमस्तिष्क अध्ययन ‘एडोलेसेन्ट ब्रेन कग्निटिभ डेभलपमेन्ट स्टडी’ले १० हजार ५०० भन्दा बढी बालबालिकाको तथ्यांक विश्लेषण गरेर यो निष्कर्ष निकालेको हो।
अध्ययनकर्ता समेत रहेका फिलाडेल्फिया बाल अस्पतालका मनोचिकित्सक डा. रान बार्जिलायका अनुसार १२ वर्षभन्दा कम उमेरमै स्मार्टफोन पाएका बालबालिकामा उमेर बढ्दै जाँदा निद्रासम्बन्धी समस्या र मोटोपनको जोखिम झनै बढ्ने देखिएको छ।
'बालबालिकालाई फोन दिँदा यसलाई उनीहरूको स्वास्थ्यसँग जोडिएको गम्भीर विषयका रूपमा लिनुपर्छ,' उनले भनेका छन्।
अनुसन्धानकर्ताहरूले १२ वर्षसम्म स्मार्टफोन नपाएका बालबालिकामध्ये एक वर्षपछि फोन पाएकाहरूमा मानसिक स्वास्थ्यसम्बन्धी समस्या र निद्रा बिग्रने अवस्था बढी देखिएको पनि बताएका छन्।
यद्यपि यो अध्ययनले स्मार्टफोन मात्रै समस्याको कारण हो भन्ने प्रमाण भने देखाएको छैन। तर यसको भूमिका महत्त्वपूर्ण हुने वैज्ञानिकहरूको भनाइ छ।
अन्य अध्ययनहरूले पनि स्मार्टफोन प्रयोग गर्ने बालबालिका प्रत्यक्ष सामाजिक अन्तरक्रिया, शारीरिक गतिविधि र पर्याप्त निद्राबाट टाढा हुने सम्भावना बढी हुने देखाएको न्युयोर्क टाइम्सले जनाएको छ।
किशोरावस्था मानसिक र शारीरिक विकासका हिसाबले संवेदनशील समय भएकाले सानो परिवर्तनले पनि दीर्घकालीन असर पार्न सक्ने विज्ञहरूको भनाइ छ।
ब्राउन युनिभर्सिटीकी सह-प्राध्यापक ज्याक्लिन नेसीले यस अध्ययनले प्रत्यक्ष कारण–परिणाम प्रमाणित नगरे पनि अभिभावकहरूलाई बालबालिकालाई स्मार्टफोन ढिला दिन उत्प्रेरित गर्ने बताएकी छन्।
'यसको कारण स्मार्टफोन हो भन्ने प्रमाणित गर्नु अत्यन्तै कठिन छ,' उनले भनिन्।
अध्ययनअनुसार बालबालिकाले पहिलोपटक स्मार्टफोन पाउनेमध्य उमेर ११ वर्ष देखिएको छ।
साथै हाल अमेरिकी किशोराहरूको लगभग सबैले स्मार्टफोन प्रयोग गर्ने गरेको तथ्यांक पिउ रिसर्च सेन्टरले सार्वजनिक गरेको छ।
डा. बार्जिलाय स्वयं तीन सन्तानका पिता हुन्।
उनले आफ्ना दुई सन्तानलाई १२ वर्षअघि नै फोन दिएको स्वीकार गरे पनि ९ वर्षको सन्तानलाई भने अहिल्यै स्मार्टफोन नदिने निर्णय गरेका छन्।
'यसको मतलब हरेक बच्चाको जीवन बिग्रिन्छ भन्ने होइन,' उनले भने, 'तर अभिभावक, नीति निर्माता र समाजले यस विषयलाई गम्भीरतापूर्वक लिन आवश्यक छ।'
विज्ञहरूको निष्कर्ष स्पष्ट छ—डिजिटल पहुँच आवश्यक भए पनि बालबालिकाको शारीरिक, मानसिक र सामाजिक विकासलाई प्राथमिकतामा राख्दै उमेरअनुसार नै स्मार्टफोन दिनु दीर्घकालीन स्वास्थ्यका लागि सुरक्षित उपाय हो।
-1746009348.jpg)
