वर्षौंदेखि मदिरा सेवन गरिरहेका मानिसहरूलाई उमेर बढ्दै गएपछि पहिले जस्तो पिउँदा मज्जा आउन छाडेको महसुस हुन्छ।
पछिल्ला वर्षमा गरिएका अध्ययनहरूले पनि उमेरसँगै मदिराले दिने आनन्द मात्रै नभएर पिएपछि हुने असरमा पनि परिवर्तन हुने देखाएका छन्। उमेर बढ्दै जाँदा ह्याङओभर (रक्सीको असर) लामो समयसम्म रहन्छ र अलिक धेरै अप्ठ्यारो महसुस हुन्छ।
बुढेसकालमा ह्याङओभरको समस्या किन बढ्छ त?
द इकोनोमिस्ट पत्रिकाका अनुसार उमेर बढ्दै जाँदा शरीरमा मासुको मात्रा घट्दै र बोसोको मात्रा बढ्दै जान्छ। रक्सी पानीमा घुलनशील हुन्छ।
जवान शरीरको कडा मांसपेशीमा धेरै पानी हुन्छ। त्यसैले शरीरमा मांसपेशी धेरै हुँदा, त्यसमा रहेको पानीमा रक्सी घोलिन्छ। उमेर बढेर मासु घटेपछि भने पहिलेको जस्तो रक्सी सजिलै घोलिँदैन। शरीरमा जति कम मांसपेशी हुन्छ, रक्सी सोस्ने क्षमता पनि त्यति नै कम हुन्छ।
त्यसैले रगतमा रक्सीको मात्रा बढ्छ, अनि ह्याङओभरको समस्या पनि बढ्छ।
अल्कोहल पत्रिकामा सन् २०२२ मा ४८ जना सामाजिक रूपमा पिउनेहरूमाथि भएको अध्ययन प्रकाशन भएको थियो। सो अध्ययनमा सहभागीहरूलाई तीन घण्टासम्म ड्रिपको माध्यमबाट (सलाइन पानी जसरी नसामा दिने) रक्सी दिएर रगतमा 'अल्कोहल' को मात्रा ०.०५ प्रतिशत कायम राखिएको थियो।
सो अध्ययनको सुरूमै सहभागीहरूको शरीरको स्क्यान गरी कति मासु छ (लीन बडी मास) भनेर मापन गरिएको थियो।
५५ देखि ६५ वर्ष उमेरकाहरूको शरीरमा २१ देखि २५ वर्षका सहभागीभन्दा कम मांसपेशी थियो। त्यसैले बढी उमेरका सहभागीको रगतमा अल्कोहलको मात्रा तुलनात्मक रूपमा थोरै ड्रिप दिँदा नै बढ्यो।
दुवै उमेर समूहका सहभागीको रगतमा अल्कोहलको मात्रा ०.०५ प्रतिशत पुगेपछि रगतमा समान मात्रा भएकाले समान रूपमा नशा महसुस गरे। तर पनि बढी उमेर भएकाले कम आनन्द महसुस गरेको बताए।
उमेर बढ्दै जाँदा कलेजोको आकार र क्षमतामा पनि कमी आउँछ। त्यसले रक्सी प्रशोधन गर्ने गति घटाउँछ। त्यस कारणले रक्सी टुक्रिएर बन्ने विषालु पदार्थहरू शरीरमा धेरै समयसम्म रहन्छन्।
क्यान्सर रोग समेत लगाउन सक्ने ती विषालु पदार्थले टाउको दुख्ने, वाकवाकी हुने, मुटुको धड्कन बढ्ने जस्ता समस्याहरू निम्त्याउँछन्। त्यसैले पनि बढी उमेर भएकालाई विष खाएझैं कष्टकर ह्याङओभर हुन्छ।
त्यस्तै रक्सीले निद्रा पनि बिगार्छ। उमेर बढेसँगै रक्सी नपिउनेको पनि निद्रा बिग्रिन थाल्छ। त्यसैले बढी उमेरकाले रक्सी पिउँदा निद्रा झन् बिग्रिएर ह्याङओभर अझ बढाउँछ।
रक्सीले तन्तुहरू शिथिल हुने, सुस्तता बढाउने, स्मृति कमजोर पार्ने लगायत बुढेसकालका अन्य समस्या पनि बढाउँछ। उमेर बढ्दै गएपछि मानिसले रोग लागेर औषधि खान थालेका हुन्छन्। रक्सीले धेरै औषधिहरूसँग नकारात्मक रूपमा प्रतिक्रिया (रियाक्सन) गर्छ। त्यसले पनि ह्याङओभरको दुष्प्रभाव बढाउन सक्छ।
उसो भए उमेर बढेपछि रक्सी खाँदै नखाने त?
रक्सी बढी उमेरकाले मात्रै होइन, जवान वा कसैले पनि सकेसम्म नखान चिकित्सकहरूले सल्लाह दिन्छन्। तर पहिल्यैदेखि रक्सी खानेहरूले उमेर बढेपछि पनि खान्छन्। त्यस्ताले बढी उमेरमा रक्सीको असर केही हदसम्म कम गर्न केही उपाय भने अवलम्बन गर्न सक्छन्।
जस्तो घटघटी नपिएर बिस्तारै चुस्की लिएर पिउने। रक्सी पिउँदा प्रशस्त पानी पिउने। एक पेगपछि एक गिलास पानी पिउने।
पानीको सट्टा स्पोर्ट्स ड्रिंक वा नरिवल पानी पिए अझ उत्तम मानिन्छ। ती पेय पदार्थमा भएको इलेक्ट्रोलाइटले स्नायु प्रणालीलाई चुस्त राख्न अनि शरीरको तरल पदार्थको तथा पिएच सन्तुलन कायम गर्न मद्दत गर्छ।
त्यस्तै रक्सीसँगै प्रशस्त ठोस खानेकुरा (सितन) पनि खाने। अनि सकेसम्म नियमित सुत्ने समयसम्म पिएर नबस्ने।
सुत्ने समयअघि नै पिइसक्ने गर्दा एक त थोरै रक्सी पिइन्छ, अर्को नियमित समयमा सुतेकाले निद्रामा पनि कम असर गर्छ।
(विभिन्न अन्तर्राष्ट्रिय सञ्चार माध्यमहरूको सहयोगमा तयार पारिएको)
-1746009348.jpg)
