राइनोप्लास्टी भनेको नाकको आकार आफू अनुकूल बनाउनु हो। जस्तो नाकमा कसैको जन्मजातको समस्या हुन्छ। हेर्दाखेरी बांगो, टेडो अथवा डल्लो निस्किएको हुन सक्छ। यस्तो नाकलाई आकर्षक बनाउने सर्जरी राइनोप्लास्टी हो। कहिलेकाहीँ चोट लागेर अनि कहिले जन्मजात अनि कहिलेकाहीँ स्वाभाविक रूपमा बांगो हुन्छ।
नाक बांगो भएर सास फेर्न समेत गाह्रो भएको हुन्छ। त्यस्तो अवस्थामा पनि सर्जरीको जरूरी पर्छ। राइनोप्लास्टी दुई कारणले गरिन्छ।
एउटा स्वास्थ्यको कारणले राइनोप्लास्टी गरिन्छ। जस्तो कसैको नाक बांगो छ, भित्रको हड्डी बांगिएको छ भने सास फेर्न सजिलो होस् भनेर राइनोप्लास्टी गरिन्छ।
अर्को भनेको सौन्दर्यका लागि हो। यसमा स्वास्थ्यसँगै सौन्दर्य पनि जोडिन्छ। कसैलाई सानो नाकलाई ठूलो अनि कसैलाई ठूलो नाकलाई सानो बनाउन पर्ने हुन्छ। साथै आकर्षक समेत बनाउन पर्ने हुन्छ।
नेपालमा यसको उपचारका लागि सबैखाले प्रविधि उपलब्ध छन्। बेहोस गराएर २/३ घण्टा लाग्ने भएकाले यो ठूलो अपरेसन हो। प्रविधिले गर्दा यसमा हुने जटिलता समेत निकै कम हुन्छ। अपरेसन गर्दा कुनै जटिलता हुँदैन भन्ने होइन। अपरेसन पनि केही अप्ठ्यारो पर्न सक्छ। कसैलाई नाक सुन्निने, रगत जाने अनि संक्रमण हुने हुन सक्छ। कसैलाई नाक टाल्लिने समस्या समेत हुन्छ।
सुन्दरताको लागि गर्ने भएकाले कहिलेकाहीँ आफूले सोचेजस्तो भएन कि भन्ने हुन्छ। ५/७ प्रतिशतलाई दोहोर्याएर अपरेसन गर्नुपर्छ। राइनोप्लास्टी गर्नेमध्ये सुन्दरता र स्वास्थ्यका लागि गर्नेहरू बारबर हुन्छन्।
राइनोप्लास्टीको लागि विदेशबाट आउने क्रम बढेको छ। विदेशमा अलि धेरै महंगो हुने भएकाले उनीहरू यता आउँछन्। यसरी आउनेमा विदेशमा बसेका नेपालीहरू धेरै हुन्छन्। अरूको तुलनामा राइनोप्लास्टी केही महंगो भए पनि विदेशको तुलनामा यहाँ धेरै सस्तो हुन्छ। विदेशमा पालो पाउन गाह्रो अनि भाषा समेत नमिल्ने भएकाले धेरैले नेपालमै सर्जरी गर्न चाहन्छन्।
जुनसुकै सर्जरी गरेपछि केही पीडा जसलाई पनि हुन्छ। त्यसैले नाकको सर्जरीपछि पीडा हुनु सामान्य हो। तर यो विस्तारै कम हुँदै जान्छ। नाकका हड्डीहरू मिल्न केही समय लाग्ने भएकाले चोटपटक लाग्नबाट समेत जोगिनु पर्छ। नाकको पीडा कम हुनका लागि केही समयको आवश्यकता पर्दछ। त्यसैले बिरामी आत्तिन हुँदैन। आफ्नो चिकित्सकको सल्लाहमा औषधिको प्रयोग गर्नुपर्छ।
(कस्तो अवस्थामा राइनोप्लास्टी गर्ने,अपरेसनपछि कस्ता सतर्कता अपनाउने लगायतका विषयमा नाक, कान, घाँटी तथा राइनोप्लास्टी सर्जन डा.सुन्दर ढुगांनासँग हामीले भिडिओ कुराकानी गरेका छौं।)