कारागार व्यवस्थापन विभागले गत भदौ २३ र २४ गतेको आन्दोलनका क्रममा कारागारबाट भागेका साढे ६ हजार भन्दा बढी कैदी बन्दीको सूची सार्वजनिक गरेको छ।
जेनजी प्रदर्शन चर्केपछि मुलुकभरका विभिन्न २८ वटा कारागारबाट १३ हजार ५८९ कैदी र ९ वटा बाल सुधार गृहबाट ९६४ बाल बन्दी गरी १४ हजार ५५३ कैदी बन्दी भागेका थिए।
भागेकाहरू असोज २० गतेसम्म कारागार फर्किए थप कारबाही नहुने भन्दै कारागार व्यवस्थापन विभागले समय दिएको थियो।
तर असोज २६ गतेसम्म पनि ५ हजार ८६८ जना नेपाली, ५४० जना भारतीय र १०८ जना तेस्रो मुलुकका गरी ६ हजार ५१६ जना कैदी बन्दी फरार छन्।
फरार रहेकाहरू अधिकांश हत्या, जबरजस्ती करणी, लागुऔषध, हातहतियार खरखजना, डकैती, अपहरण तथा शरीर बन्धक र मानव बेचबिखनजस्ता जघन्य अपराधमा संलग्न रहेकाहरू छन्।
लुम्बिनी प्रदेश प्रहरी कार्यालयका अनुसार भदौ २४ गतेको देशभरको प्रदर्शनपछि बाँकेको नेपालगन्ज कारागार, नौ बस्ता र हिलमनियास्थित बाल सुधार गृह, दाङको तुलसीपुर कारागार, नवलपरासी कारागार र कपिलवस्तु कारागार गरी ६ वटा कारागारबाट १ हजार २ सय ७८ जना कैदी बन्दी फरार भएका थिए।
बाँकेको एउटा बाल सुधार गृहबाट भाग्ने क्रममा सुरक्षाकर्मीसँग भएको दोहोरो भिडन्तका क्रममा ५ जना बन्दीको मृत्यु भएको थियो।
प्रहरीका अनुसार लुम्बिनी प्रदेशका कारागारबाट भागेका ५४१ कैदी बन्दी पनि अझै कारागार फर्किएका छैनन्। फरार भएका मध्ये हत्या, जबरजस्ती करणी र लागुऔषध जस्ता जघन्य मुद्दाका मात्र ४१५ जना कैदी छन्।
कारागार व्यवस्थापन विभागका अनुसार सबैभन्दा बढी जबरजस्ती करणीका १८२, लागु औषधका १३१ र कर्तव्य ज्यान मुद्दाका १०२ जना कैदी कारागार फर्किएका छैनन्। विभागका अनुसार नवलपरासी कारागारका १७७ जना नेपाली र ३९ जना भारतीय गरी २१६ जना कैदी फरार भएका छन्।
ती मध्ये कर्तव्य ज्यान मुद्दाका ३९, जबरजस्ती करणीका ६३ र लागु औषध मुद्दाका ६१ जना छन्। मानव बेचबिखन मुद्दाका ४ जना भारतीय पनि फरार छन्।
त्यस्तै १३ जना भारतीय सहित १४१ जना कपिलवस्तु कारागारका कैदी अझै फरार छन्। ती मध्ये जबरजस्ती करणीका ४८, ३४ जना कर्तव्य ज्यान र २२ जना लागु औषध मुद्दामा सजाएँ भुक्तान गरिरहेका थिए।
बाँकेको नौ बस्ताबाट फरार भएका १८ जना भारतीय सहित १०६ जना कैदी बन्दी पनि अझै कारागार फर्किएका छैनन्। त्यहाँबाट भागेकाहरूमा जबरजस्ती करणीका ३४ जना, लागु औषधका ३२ र कर्तव्य ज्यान मुद्दाका १३ जना कैदी बन्दी छन्।
तुलसीपुर कारागारबाट भागेका ८ भारतीय सहित ७८ कैदी बन्दी पनि अझै फर्किएका छैनन्। अझै फरार रहेकाहरूमा जबरजस्ती करणी मुद्दाका ३७, कर्तव्य ज्यानका १६ र लागु औषध मुद्दाका पनि ४ जना भारतीय सहित १६ जना कैदी छन्।
कारागार व्यवस्था विभागले दिएको समय सीमा भित्र नफर्किएका कैदी बन्दीलाई अब प्रचलित कानुनअनुसार कारबाही हुने र उनीहरूलाई लुकाउने, छिपाउने वा आश्रय दिने व्यक्तिलाई समेत कसुरदार ठानी कानुनअनुसार कारबाही हुने जनाएको छ।
कारागारमा सजाएँ भुक्तान गरिरहेका ठुला अपराधमा संलग्न कैदीहरू जेन जी आन्दोलनको मौका छोपेर फरार भएपछि समाजमा सुरक्षा चुनौती देखिएको छ। प्रहरीले भागेका कैदी बन्दीलाई नियन्त्रणमा लिन विभिन्न रणनीति अपनाउन थालेको जनाएको छ।